Milan Kundera

Milan Kundera (1929) jest czeskim i francuskim pisarzem i eseistą, zazwyczaj bliżej znanym z autorstwa jego „Nieznośnej lekkości bytu”.

Milan Kundera był i pozostaje jednym z najważniejszych i najbardziej utalentowanych pisarzy, którzy wyszli ze społeczeństw bloku dawnych komunistycznych reżimów w Europie Wschodniej. Jednak jego powieści to nie tylko traktaty polityczne, ale próba odkrycia możliwych znaczeń problemów egzystencjalnych, przed którymi stoją wszyscy ludzie.

Milan Kundera – życiorys

Początki

Urodzony w Czechach Milan Kundera (1 kwietnia w 1929 roku, w Brnie) w swoich powieściach szuka odpowiedzi na pytanie: jaka jest natura egzystencji?

Milan Kundera to syn pianisty i muzykologa Ludvika i jego żony Milady (Janiskovej). 30 września 1967 r. twórca ożenił się z Verą Hrabankovą.

Kundera kształcił się w zakresie muzyki pod kierunkiem Paula Haasa i Vaclava Kaprala. Później studiował także na Uniwersytecie Karola, aw 1956 r. studiował w Akademii Muzycznej i Dramatycznej w Pradze. W 1958 roku wstąpił na Wydział Filmowy tej ostatniej uczelni, gdzie uczył się do 1969 roku.

Jako Czechosłowak

Kundera, pierwotnie poeta, wydał w latach 1953–1964 trzy tomy swojej twórczości. Wtedy to zaczął pisać w formie, w której odniósł największy sukces, czyli w zakresie powieści. Jego pierwsza pełnowymiarowa książka, zatytułowana „Żart”, została opublikowana w 1967 roku. Powieść ta ujawnia niebezpieczeństwa życia w pozbawionym humoru świecie i jest dziełem najbardziej odpowiedzialnym za wyłonienie się Kundery jako przywódcy ruchu reformatorskiego, który doprowadził do Praskiej Wiosny w Czechach w 1968 roku. W tym okresie, mianowicie reformy kulturalnej roku 1968 w ówczesnym kraju komunistycznym jakim była Czechosłowacja, przyznano nagle nową wolność pisarzom i innym artystom. Jednak uwolnienie od ucisku było krótkotrwałe (zakończone okupacją miasta przez sowieckie czołgi), a Kundera znalazł się w takiej samej sytuacji, jak wielu innych przywódców ruchu reformatorskiego. Jego książki zniknęły z półek bibliotek i księgarni, a on stracił pracę w akademii i prawo do dalszego pisania i publikowania w swoim rodzinnym kraju. Jego dwie pierwsze powieści zostały przetłumaczone za granicą, ale Kundera był zasadniczo pisarzem bez określonej publiczności.. Chociaż początkowo nie pozwolono mu podróżować na Zachód, Kundera w końcu mógł przyjąć posadę nauczyciela we Francji.

Kundera we Francji

Na Université de Rennes Milan Kundera był od 1975 do 1979 zapraszanym profesorem literatury porównawczej . W 1980 roku przyjął stanowisko profesora w Wyższej Szkole Nauk Społecznych w Paryżu. W następnym roku został w ten sposób naturalizowanym obywatelem Francji.

„Życie jest gdzie indziej”, jego pierwsze duże dzieło po wygnaniu, zostało opublikowane w Stanach Zjednoczonych w 1974 roku. Zajmuje się rewolucyjnym romantyzmem i całością poezji lirycznej, badając między innymi zmienność małżeństwa dwojga ludzi. Jego następna książka została również opublikowana w Stanach Zjednoczonych i nosi tytuł „The Farewell Party”. To wydanie z 1976 r. opisuje rządowe spa dla kobiet z problemami z płodnością, a jednocześnie porusza poważne, etyczne kwestie. Z kolei „Księga śmiechu i zapomnienia” Kundery została po raz pierwszy opublikowana w Stanach Zjednoczonych w 1980 r., z następnie została ponownie opublikowana wraz z wywiadem, którego autor udzielił amerykańskiemu pisarzowi Philipowi Rothowi w 1981 r. Książka ta ilustruje potrzebę pamięci i przezwyciężenia zapomnienia, aby jednostka mogła doznać walorów samozachowawczych.

Nieznośna lekkość bytu

W 1984 roku ukazała się najsłynniejsza powieść Milana Kundery. To „Nieznośna lekkość bytu”, książka zagłębiająca się w największe problemy egzystencjalne, z jakimi borykają się ludzie: miłość, śmierć, transcendencja, poczucie ciągłości lub „ciężkości”, które zapewnia pamięć, oraz kontrastowe poczucie „lekkości”, wielokrotnie również spowodowane zapominaniem. Książka została przeniesiona na srebrny ekran w 1988 roku.

Dokonania Kundery na gruncie krytyki egzystencjalnej, i nie tylko

Książki Kundery poruszają tematykę romantyzmu, ideologii, kultu obrazu i egoistycznego indywidualizmu. Przykładowo stosunkowo niedawna jego powieść pt. „Powolność”, opublikowana w 1994 roku, dotyczy wielu tychże wspomnianych tematów.

Najważniejszym natomiast dziełem Kundery, poza jego powieściami, jest jego praca non-fiction, nosząca na gruncie amerykańskim tytuł „The Art of the Novel”. Książka, opublikowana w 1988 roku, przedstawia w zarysie jego teorie powieści, zarówno osobiste, jak i europejskie. Zgodnie z naturą jego własnych powieści, książka ta nie składa się z jednego długiego eseju, ale z trzech krótkich esejów, dwóch wywiadów, listy 63 słów i ich definicji oraz tekstu przemówienia.

Powieściopisarska jedność Kundery nie istnieje w z góry określonym zestawie zasad i reguł. Autor używa bowiem wspólnego tematu i struktury opartej na muzycznej polifonii, aby powiązać ze sobą sekcje swoich powieści. Długości i układy rozdziałów, podrozdziałów i sekcji służą do tworzenia nastroju i poczucia czasu, podobnie jak w kompozycji muzycznej. Zamiast podążać za linearną historią postaci lub zestawu postaci, Kundera łączy czasami pozornie różne historie za pomocą powiązanych tematów i sytuacji egzystencjalnych.

W „The Art of the Novel” Kundera wyjaśnia, w jaki sposób historia powieści i historia kultury europejskiej są ze sobą nierozerwalnie związane. Zaczynając od Cervantesa i przechodząc przez prace takich autorów jak Richardson, Balzac, Flaubert, Tołstoj, Proust, Joyce, Mann czy Kafka, Kundera wytycza drogę doświadczenia egzystencji. Ta trasa zaczyna się od świata nieograniczonego potencjału, przenosi się na początek historii, obrazuje kurczenie się możliwości w świecie zewnętrznym, poszukiwanie nieskończoności w ludzkiej duszy, daremność tego poszukiwania, aż do sfery, w której historia jawi się jako potwór, który nie może zaoferować nic ludziom pomocnego.

W 1995 roku Kundera opublikował obszerny esej krytyki literackiej „Testaments Betrayed”, odnoszący się do Nietzschego, z dziewięcioma częściami podzielonymi na małe rozdziały. Jej główny, powracający temat koncentruje się na stanowczym przekonaniu Kundery, że prerogatywy pisarzy i innych artystów powinny być chronione, a ich intencje szanowane przez redaktorów, publicystów i wykonawców.

Wkład Milana Kundery, zarówno jako powieściopisarza badającego naturę istnienia, jak i historyka i krytyka powieści, wskazuje na jego znaczenie jako pisarza, zarówno z uwagi na samą już tylko jego mądrość życiową, jak i również przez jego twórczy geniusz.

Ciekawostki o Milanie Kundera

• Milan Kundera jest laureatem prestiżowej Nagrody Jerozolimskiej, wręczonej mu w roku 1985. Laur ten przyznawany jest tym pisarzom, których dzieła dotykają bardzo istotnych, nurtujących ludzi problemów z zakresu polityki, czy też wolności oraz społeczeństwa.
• Jako czechosłowacki intelektualista, Milan Kundera, tak samo jak inny pisarz jemu współczesny, a potem prezydent Czech, czyli Vaclav Havel, zaangażowany był w słynną Praską Wiosnę roku 1968.
• Milan Kundera naszpikował swoje dzieła cytatami, które są dziś uznanymi w świecie, samoistnymi dziełami sztuki, przytaczanymi m.in. w trakcie licznych analiz literackich.

Źródła

https://pl.wikipedia.org/wiki/Milan_Kundera
https://biography.yourdictionary.com/milan-kundera
https://www.filmweb.pl/person/Milan+Kundera-80943/trivia
https://pieknoumyslu.com/milan-kundera-cytaty/