Władysław Anders (1892-1970) był jednym z najzdolniejszych polskich dowódców. Był organizatorem i dowódcą Armii Polskiej w Związku Radzieckim, zwycięzcą spod Monte Cassino, oswobodzicielem Bolonii.
Życiorys Władysława Andersa
Władysław Anders urodził się 11 sierpnia 1892 roku we wsi Błonie.
Karierę wojskową rozpoczął w armii carskiej podczas I wojny światowej. W kawalerii rosyjskiej służył w latach 1914-1917. W 1917 roku wstąpił do polskiego korpusu generała Józefa Dowbora-Muśnickiego. Jego zdolności dowódcze i odwaga zostały bardzo szybko docenione. Doceniano go również za oddanie, z jakim traktował obowiązki zawodowego żołnierza. Podczas powstania Wielkopolskiego (1918-1919) był szefem sztabu wojsk wielkopolskich. Mimo że podczas przewrotu majowego stanął po stronie rządu i prezydenta Wojciechowskiego, wkrótce jednak został wezwany do Józefa Piłsudskiego, aby wraz z innymi dowódcami przeprowadzić „grę wojenną”. Dzięki temu że wypadł w niej bardzo dobrze, został doceniony przez Marszałka, który powierzył mu wkrótce Kresową Brygadę Kawalerii w Brodach. Po ośmiu latach Władysław Anders awansował na stopień generała. Był wybitnym kawalerzystą. W 1932 roku przewodził polskiej ekipie jeździeckiej, która w Nicei, podczas Pucharu Narodów, zdobyła cztery najwyższe nagrody. Zwyciężał także w innych konkursach jeździeckich.
We wrześniu 1939 roku został kilkukrotnie ranny. Został w końcu schwytany przez Sowietów. Najpierw trafił do lwowskiego, a następnie do moskiewskiego więzienia, a stamtąd na Kreml. Na Kremlu doszło dnia 3 grudnia 1941 roku do spotkania Władysława Sikorskiego z Józefem Stalinem. W tym spotkaniu brał udział również Władysław Anders, który został właśnie zwolniony z więzienia na Łubiance. Stalin zgodził się na powierzenie Andersowi dowództwa nad tworzoną w ZSRR Armią Polską, chociaż jeszcze niedawno był poddawany przez ludzi Stalina okrutnemu śledztwu.
Do Andersa wkrótce zaczęli zgłaszać się rodacy zwolnieni z radzieckich więzień i obozów. „Do końca życia nie zapomnę ich wyglądu” – napisał Anders w swoim pamiętniku Bez ostatniego rozdziału. „Pierwszy i daj Boże ostatni raz przyjmował defiladę bez butów. Mówił: ” Stan ich fizyczny był opłakany, ale duch znakomity”.Z głodnych, wyniszczonych chorobami zesłańców formował wojsko, a dla cywilów organizował szkoły. Mówił: „Jesteśmy małą Polską, tworzymy Polskę wędrowną”. Gdy racje żywnościowe dostarczane przez Rosjan, wbrew układom, zostały drastycznie zmniejszone, a stosunki polsko-sowieckie stawały się coraz bardziej napięte, wyprowadził sporą liczbę cywilów w postaci kobiet i dzieci do Persji.
Ewakuował wojsko z ZSRR i zajął się intensywnym szkoleniem żołnierzy. Dobrze rozumiał, że tylko korpus zdolny do wykonywania samodzielnych działań bojowych jest w stanie zaznaczyć udział Polski w walkach u boku aliantów. Generał Zygmunt Bohusz-Szyszko tak go wspomina: „Generał Anders nie był romantykiem. Umysł miał trzeźwy i jasny, do każdej sprawy, czy to osobistej, czy ogólnej, podchodził z rozwagą, a załatwiał ją stanowczo i rzeczowo”.
Utworzony przez Andersa 2. Korpus Polski wziął udział w walkach we Włoszech. Wsławił się szczególnie zdobyciem klasztoru na Monte Cassino. Dowódca był świadomy, że wielu żołnierzy posyła na śmierć, lecz zdawał sobie także sprawę z tego, że zwycięstwo może stać się symbolicznym aktem, zaznaczającym istotny udział Polaków w decydujących walkach II wojny światowej.
Po wojnie generał Władysław Anders osiadł w Londynie.Nie wrócił do Polski, gdyż władze komunistyczne kpiły z tych, którzy czekali, aż zjawi się „na białym koniu”, przynosząc wolność. Pragnął, aby jego grób znajdował się tam, gdzie mogiły żołnierzy, którymi dowodził – u stóp wzgórza Monte Cassino. Zmarł 12 maja 1970 roku w Londynie, wskutek wylewu. Został podchowany zgodnie ze swoim życzeniem, wśród swoich.
Ciekawostki
Po II wojnie światowej Władysław Anders został pozbawiony przez władze komunistyczne obywatelstwa. Odzyskał je pośmiertnie – w 1989 roku.
Zmarł w 26 rocznicę bitwy pod Monte Cassino.
Był kilkukrotnie ranny.
Cytaty
” Jesteśmy reprezentacją narodu polskiego, jesteśmy Małą Polską, która idzie drogą honoru, drogą naszej tradycji, drogą szczęścia dla naszej Polski.”
” My w Warszawie mamy nasze żony i dzieci, ale wolelibyśmy by raczej zginęły aniżeliby miały żyć pod bolszewikami. My wszyscy wolimy zginąć walcząc, aniżeli żyć na klęczkach.”
” Odrzućmy wszystko co nas dzieli i bierzmy wszystko co nas łączy w pracy i w walce o wolność i niepodległość Polski.”
Źródła
Encyklopedia Sławnych Polaków, wyd. Publicathttps://pl.wikiquote.org/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Anders
https://biografia24.pl/wladyslaw-anders/
Ciekawe artykuły
