Św. Tomasz z Akwinu przyszedł na świat pod Akwinem ok. roku 1225. Zmarł 7 marca roku 1274. Był filozofem scholastycznym, teologiem, członkiem zakonu dominikanów. Należy do panteonu najwybitniejszych myślicieli w dziejach chrześcijaństwa.
Krótki życiorys św. Tomasza z Akwinu
Wychował się w klasztorze Monte Cassino. Wstąpił do zakonu dominikanów jeszcze w trakcie swych studiów na neapolskim uniwersytecie, podczas gdy rodzina jego wyboru nie akceptowała chcąc usilnie wpłynąć na jego decyzje. Kształcił się później również w Kolonii, oraz w Paryżu, gdzie przyjął swe święcenia kapłańskie. Został w ślad za tym wykładowcą w Rzymie, jak również na dworze papieża Urbana IV.
Był dobrym kaznodzieją, świetnym poetą, ale przede wszystkim docenionym myślicielem, człowiekiem posiadającym jak na owe czasy ogromną wiedzę, którą połączył z niezwykłą świętością. Mówiono o nim już wtedy, że „między uczonymi był największym świętym, a między świętymi największym uczonym”. Cechowała go niezwykła skromność, bowiem np. kilkakrotnie odmawiał propozycjom piastowania urzędu biskupiego.
Zmarł w roku 1274 podróżując do Lyonu, gdzie zmierzał by zasilić odbywający się tam sobór. Był wówczas 48-letnim człowiekiem. Należy przy tym zaznaczyć, że jakkolwiek odszedł dość młodo, to zdążył stworzyć zwarty system filozoficzno-teologiczny, nazwany po dziś dzień właśnie tomizmem. Miał on niezbity wpływ na ukierunkowanie współczesnej mu zachodniej myśli chrześcijańskiej. Jego spuścizna naukowa opiewa na całe dziesiątki tomów, w których zadziwia uniwersalizm poruszanych zagadnień, swoista błyskotliwość myśli, prostota i głębia.
Biografia rozszerzona św. Tomasza z Akwinu
Filozoficzny kontrapunkt
Św. Tomasz z Akwinu (1225 – 7 marca 1274) był Włochem, bratem dominikańskim, filozofem, księdzem katolickim i doktorem kościoła . Był i do dziś pozostaje niezwykle wpływowym filozofem, teologiem i prawnikiem tradycji scholastycznej, w ramach której znany jest również jako Doktor Angelicus i Doktor Communis. Nazywany „z Akwinu”, ponieważ to określa jego rodowe pochodzenie – z hrabstwa Akwin, czyli miejsca we współczesnym regionie Lacjum, we Włoszech. Był głównym klasycznym zwolennikiem teologii naturalnej i, jak sama nazwa wskazuje, ojcem tomizmu; argumentował na przykład, że rozum znajduje się w Bogu. Jego wpływ na myśl zachodnią jest znaczny, a spora część współczesnej filozofii rozwijała lub sprzeciwiała się jego ideom, szczególnie w obszarach etyki, prawa naturalnego, metafizyki i teorii politycznej. Jest wobec tego sam tomizm swoistym kontrapunktem, na którym opiera się wiele nauk związanych z religią, duchowością i kapłaństwem.
Najpierw cnota
W przeciwieństwie do wielu nurtów w ówczesnym Kościele, Tomasz przyjął kilka pomysłów wysuniętych przez Arystotelesa – którego nazwał „Filozofem” – i próbował zespolić filozofię arystotelesowską z zasadami chrześcijaństwa. Jest to o tyle zajmujące, że był w tym zakresie prekursorem i wyprzedził czasy w których Tomasz żył. Nie mogło się to jednak odbyć bez wykształcenia, którego przewód w ramach nauk duchownych Tomasz podjął już w wieku swych pięciu lat. Daje przy tym do myślenia fakt, iż rodzina nie pochwalała jego wyboru w tym kierunku, a raczej przeciwnie – starano się Tomasza zawrócić na drogę świecką: w pewnym momencie nawet dwóch jego braci zdecydowało się na zatrudnienie prostytutki, aby go uwieść. Według legendy Thomas odwiózł ją dzierżąc ogniste żelazo, a gdy zasnął, pojawili się mu dwaj aniołowie aby wzmocnić jego determinację do pozostania w celibacie.
Ojciec nauk duchownych
Jego najbardziej znane prace to między innymi „Summa contra Gentiles” (1259–1265) oraz niedokończone, ale bardzo wpływowe „Summa Theologica” (1265–1274). Jego komentarze do Pisma Świętego i Arystotelesa również stanowią ważną część jego pracy. Ponadto Tomasz wyróżnia się hymnami eucharystycznymi, które stanowią część liturgii Kościoła. Za względu chociażby na to, Kościół katolicki traktuje Tomasza z Akwinu jako świętego i uważa go za wzorowego nauczyciela dla tych, którzy studiują by zostać duchownymi; jest ponadto najlepszym przedstawicielem zarówno teorii rozumu naturalnego, jak i teologii spekulacyjnej. W czasach współczesnych, zgodnie z dyrektywami papieskimi, studiowanie jego dzieł pozostaje od dawna wykorzystywane jako – co podkreślmy – podstawa wymaganego programu studiów seminaryjnych dla osób ubiegających się o święcenia kapłańskie lub diakonów, a także dla osób formatu religijnego i innych uczniów zajmujących się dyscyplinami jak filozofia, teologia katolicka, historia Kościoła, liturgia i prawo kanoniczne.
Niezłomny w wierności sobie
Tomasz z Akwinu jest uważany zatem za jednego z największych teologów i filozofów Kościoła katolickiego. Papież Benedykt XV oświadczył: „Ten (dominikański) Zakonnik… nabrał nowego blasku, gdy Kościół ogłosił nauczanie Tomasza swoim własnym, czyniąc go Doktorem, uhonorowanym specjalnymi pochwałami jako mistrz i patron szkół katolickich”. Z kolei angielski filozof Anthony Kenny uważa Thomasa za„ jednego z kilkunastu największych filozofów świata zachodniego ”. Obaj uczeni brali pod uwagę choćby sam już fakt, iż Tomasz był więziony przez ponad rok czasu w różnych zamkach, a to aby tylko spowodować jego konwersje na drogę świecką. Wola Świętego oraz chęć pozostania wiernym sobie pozostały jednak niewzruszone, dzięki czemu świat chrześcijański zyskał nowy argument w walce o powrót do korzeni związanych z posłaniem ewangelicznym. Był przy tym człowiekiem wysoko wykształconym (studiował m.in. na neapolskim uniwersytecie), co stanowiło bez wątpienia wspaniałe zaplecze jego gruntownych przemyśleń.
Święty Tomasz z Akwinu odszedł w roku 1274, w trakcie swej podróży do Lyonu, gdzie chciał zasilić obecnych na odbywającym się tam soborze. Liczył sobie wówczas zaledwie 48 lat.
Ciekawostki o św. Tomaszu z Akwinu
- Rodzina próbowała wszystkiego, by zmienić decyzję podjętą przez Tomasza; uciekła się nawet do aresztu domowego. Jednak nic nie było w stanie zawrócić go z wybranej drogi życiowej. Dzięki temu Tomasz z Akwinu został doktorem Kościoła. Występuje, a jakże, w kalendarzu liturgicznym – jego święto przypada na 28 dzień stycznia. Jest patronem nie tylko dominikanów, bowiem również księgarni, uczniów i studentów, patronuje też teologom oraz szkołom katolickim. Jest też opiekunem marynarzy – podczas sztormów.
- Według św. Tomasza ludzkiemu umysłowi całkiem wymyka się możliwość poznania Boga, czy też duszy, ale i nie ogarnia praw ogólnych życia. Człowiek, według Tomasza, rodzi się bez wiedzy i zdobywa ją dopiero w trakcie życia.
- To właśnie św. Tomasz z Akwinu przystosował klasyczne poglądy Arystotelesa do treści zawartych w teologicznej doktrynie chrześcijańskiej.
Cytaty św. Tomasza z Akwinu
„Sprawiedliwość to mocna, stała wola oddawania każdemu tego, co mu się należy.”
„Nie ma nic w umyśle, czego nie byłoby przedtem w zmysłach.”
„Lepiej jest iść słuszną drogą potykając się, niż wielkimi krokami błądzić po bezdrożach. Kto kuleje na słusznej drodze, idzie wprawdzie powoli, ale zbliża się do celu. Ktokolwiek zaś błądzi po bezdrożach, im szybciej podąża, tym bardziej oddala się od celu.”
„Przyjemności cielesne przeszkadzają w używaniu rozumu z trzech powodów – rozpraszają go, krępują i są mu przeciwne.”
„Nie wolno zmuszać niewiernych do wierzenia, ponieważ wiara musi pochodzić z wolnej woli.”
Źródła
- https://wypracowania24.pl/religia/1790/sw-tomasz-z-akwinu
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Tomasz_z_Akwinu
- https://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_Aquinas
- https://www.biography.com/religious-figure/saint-thomas-aquinas
- https://www.britannica.com/biography/Saint-Thomas-Aquinas
Grafika: Carlo Crivelli, 1476 rok, domena publiczna
Ciekawe artykuły
