Krystyna Janda

Krystyna Janda przyszła na świat w Starachowicach 18 grudnia 1952 roku. Jest jedną z najlepiej rozpoznawalnych polskich aktorek teatralnych i filmowych, a oprócz tego reżyserem, piosenkarką i pisarką.

Krótki życiorys Krystyny Jandy

Krystyna Janda urodziła się w miejscowości Starachowice, 18 grudnia roku 1952. Naukę podejmowała w liceum plastycznym. Natomiast w roku 1975 Jandzie udało się ukończyć Państwową Wyższą Szkołę Teatralną. Debiut filmowy Jandy odbył się jeszcze na studiach, ponieważ wtedy to mogła zagrać w filmie serialowym pt. „Czarne chmury”, tamże w scenie z dziewczyną, która tańczy na weselu chłopskim. Następnie znalazła się przed kamerami w dramacie pod tytułem „Trzy siostry”, a ściślej – zagrała Masze Kułagine (sztuka tamta została wystawiona na deskach Teatru Telewizji – sztuka w reżyserii Aleksandra Bardiniego). Później zaangażował ją Brunon Jasieński do gry w sztuce pt. „Bal manekinów”. Na deskach z kolei warszawskiego Teatru Małego zagrała Krystyna Janda rolę w sztuce„Portret Doriana Grey’a”. Lez już wkrótce okazało się, że kierunek jej kariery ma określić rola odegrana w popularnym filmie pod tytułem „Człowiek z marmuru”. Miłośnicy Opola i muzyki tam prezentowanej mogli podziwiać Krystyne Jande wykonującą utwór do słów Marka Grechuty, zatytułowany „Guma do życia”. W latach 1976 – 1987 była związana ze sztukami wystawianymi w warszawskim Teatrze Ateneum. Natomiast miejsce szczególne Jandzie zarezerwował w swych reżyseriach Andrzej Wajda – miały z nią miejsce filmy takie jak choćby „Dyrygent”, później „Bez znieczulenia”, wreszcie zagrała Janda w „Człowieku z żelaza”, ale i w takich filmach jak  „Przesłuchanie” w reżyserii Ryszarda Bugajskiego (z roku 1982). „Złotą Palmę” w Cannes Krystyna Janda dostała werdyktem jury za rolę właśnie w filmie „Przesłuchanie”. Zagrała też wkrótce w filmie Radosława Piwowarskiego (z roku 1985), a zatytułowanym „Kochankowie mojej mamy”. Rola w filmie „Zwolnieni z życia” była natomiast dla Jandy o tyle wyjątkowa, ponieważ poskutkowała przyznaniem jej prestiżowej „Srebrnej Muszli” w hiszpańskim San Sebastian. Otrzymała też nagrodę festiwalu organizowanego w kanadyjskim Montrealu. Intensywną pracę w filmie i teatrze Janda oddała zwłaszcza w dekadzie lat osiemdziesiątych. Zagrała już do tej pory w aż sześćdziesięciu rolach teatralnych, wśród nich znalazły się sztuki antyczne jak również współczesne, w tym całkiem wybitne sztuki – monodramy. Może dziś Janda odnotować okrągłych 50 ról filmowych oraz fabularnych. Próbowała się także mierzyć z sama sobą  literacko, bowiem ma już na swym koncie 5 publikacji książkowych, poza tym zdążyła nagrać aż sześć płyt, jest również sprawną felietonistką i człowiekiem reżyserii – tym ostatnim została za sprawą debiutowania filmem fabularnym pod tytułem „Pestka”. Jeśli trzeba, Krystyna Janda należy do tych, którzy potrafią odegrać rolę wymagające partii wokalnych. Należy dziś za pewne do całkiem ścisłej czołówki naszych krajowych aktorów. Oprócz tego, Janda powołała do życia Teatr „Polonia”. Jest również fundatorką i Prezesem Zarządu Fundacji Krystyny Jandy na rzecz Kultury.

Ciekawostki o Krystynie Jandzie

• Pełni funkcję dyrektora stworzonego przez siebie Teatru „Polonia”.
• Otrzymała w sumie zawrotną ilość siedemnastu medali i odznaczeń.
• W maju 2006 roku otrzymała nagrodę Medaille Charlemagne pour des Medias Europeens (Medal Karola Wielkiego Europejska nagroda mediów). Przesłanką wręczenia jej Medalu był i pozostaje wybitny dorobek aktorski, zaangażowanie w europejskie porozumienie między Wschodem i Zachodem oraz walkę o równouprawnienie kobiet.

Cytaty Krystyny Jandy

• „Gdy widzę, przestaję słyszeć, gdy słyszę, nie widzę.”
• „W ciągu minuty tyle może się wydarzyć. To lub tamto. Trochę tego i trochę tamtego. Lub całe tamto i nic tego. Ponieważ ty decydujesz, co jest ważne, to czy tamto.”
• „Ponieważ Bóg nie może być z każdym, wymyślił matkę.”
• „Mnie teatru nikt nie dał, sama go stworzyłam. Nie rozumiem tej buty, tego roszczenia, które ma środowisko teatralne, że należą im się miliony, a oni roztoczą jakąś wizję. Wiem, że awangarda kosztuje i ona musi mieć pieniądze, bo sztuki wizjonerskie potrzebują nakładów. Jednak dobre spektakle można robić też za małe pieniądze. A koszty utrzymania teatru państwowego, utrzymania całej instytucji, są niewiarygodne. Przysięgam, gdybym miała takie pieniądze, zbudowałabym z tego teatr.”

Źródła

Zdjęcie pochodzi z portalu wikimedia.org. Autorem jest Andrzej Piasecki. Zdjęcie zostało wykorzystane na podstawie licencji CC BY-SA 3.0.