Winona Ryder

Winona Ryder (1971) jest amerykańską aktorką znaną z ról w filmach takich jak „Edward Nożycoręki”,„Sok z żuka” i „Przerwana lekcja muzyki”, a także z udziału w przebojowym programie filmowym „Stranger Things”.

Przez amerykański przemysł rozrywkowy Winona Ryder została jednogłośnie okrzyknięta twarzą dekady lat dziewięćdziesiątych.

Winona Ryder – życiorys

Pochodzenie i czas dorastania

Winona Laura Horowitz urodziła się w Winona, w stanie Minnesota, 29 października 1971 r. Jej matka jest pisarką, producentem i redaktorką, a jej ojciec literatem, wydawcą i antykwariuszem. Ojciec aktorki pracował również jako archiwista dla psychodelicznego guru Timothy Leary’ego (który był ojcem chrzestnym Ryder). Jej ojciec jest Żydem (jego rodzina wyemigrowała z Rosji i Rumunii), przez co Winona Ryder określiła się jako Żydówka. Większość jej rodziny po jego stronie zginęła podczas Holokaustu. Rodzina jej ojca pierwotnie nazywała się „Tomchin”, ale przyjęła nazwisko „Horowitz” gdy tylko wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych. Ojciec Ryder jest ponadto ateistą, jej matka natomiast buddystką.

Nazwana na cześć miasta Winona, otrzymała drugie imię, Laura, z powodu przyjaźni jej rodziców z Laurą Huxley, żoną słynnego pisarza Aldousa Huxley’a. Winona Ryder ma młodszego brata Uriego i dwoje przyrodniego rodzeństwa z poprzedniego małżeństwa jej matki: starszego przyrodniego brata Jubala Palmera i starszą siostre Sunyata’e Palmer. Przyjaciółmi rodziny Ryder byli jej ojciec chrzestny Timothy Leary, a oprócz tego poeci jak Allen Ginsberg i Lawrence Ferlinghetti, oraz słynny powieściopisarz science fiction Philip K. Dick. W 1978 roku, kiedy Ryder miała siedem lat, wraz z rodziną przeniosła się do Rainbow, gminy w hrabstwie Mendocino w Kalifornii, gdzie wraz z siedmioma innymi rodzinami mieszkali niczym w komunie, na działce o powierzchni 300 akrów (120 ha). Ponieważ rozległa posiadłość nie miała elektryczności ani telewizorów, Ryder zaczęła poświęcać swój czas na czytanie.

W wieku 10 lat Ryder i jej rodzina przeprowadzili się do Petaluma w Kalifornii. Podczas pierwszego tygodnia w szkole Winona była prześladowana przez dzieci, które wzięły ją za zniewieściałego chłopca. Te traumatyczne doświadczenia Ryder, miały również miejsce w liceum, w czasie, gdy odniosła swój wczesny sukces związany z rolą w filmie „Sok z żuka”. W związku z tą właśnie rolą została nazwana przez rówieśników wiedźmą. W 1983 roku, kiedy Ryder miała 12 lat, zapisała się do American Conservatory Theatre w pobliskim San Francisco, gdzie pobierała pierwsze lekcje aktorstwa. W tym samym roku miał miejsce incydent, w którym prawie utonęła, co spowodowało rozwój akafobii. Ta psychiczna trauma spowodowała późniejsze problemy z podwodnymi scenami na planie filmu „Obcy: Przebudzenie” (1997), z których niektóre musiały być wielokrotnie ponownie fotografowane. W 1989 roku Ryder ukończyła Petaluma High School.

Filmy i seriale telewizyjne

„Sok z żuka”, „Edward Nożycoręki”, „Śmiertelne zauroczenie”

Ryder zadebiutowała w dramacie o dorastaniu „Lucas” (1986). W wielu swoich wczesnych filmach zagrała różne role. Była ekscentryczną, gotycką Lydią z horroru i komedii „Sok z żuka” z 1988 roku w reżyserii Tima Burtona. Wkrótce Ryder pojawiła się także jako nastolatka, która zakochała się w niezwykłym tytułowym bohaterze Edwardzie Nożycorękim (1990), w roli głównej z ówczesnym chłopakiem aktorki Johnnym Deppem. W czarnej komedii „Śmiertelne zauroczenie” (1989) aktorka zagrała natomiast wojującą o swoje miejsce w szkolnej hierarchii zakochaną licealistkę.

„Dracula”, „Wiek niewinności”, „Małe kobietki” i „Przerwana lekcja muzyki”

Winona Ryder przeszła na bardziej dorosłe role u Brama Stokera, mianowicie w filmie „Dracula” (1992). Z kolei za pracę nad „Wiekiem niewinności” (1993) otrzymała nominację do Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej. Dwa lata później otrzymała kolejną nominację od Akademii dla najlepszej aktorki za rolę Jo w „Małych kobietkach” (1995). Podczas gdy Ryder dała dobry występ w „Przerwanej lekcji muzyki” (1999) jako młoda kobieta w szpitalu psychiatrycznym, to w tym czasie nakręciła również kilka dość zapomnianych filmów, w tym przebój kasowy w USA – „Miłość w Nowym Jorku” (2000).

„Przez ciemne zwierciadło”, „Nagrody Darwina” oraz „Sekslista 101”

Po okresie utrzymywania stosunkowo niskiej aktywności, Ryder powróciła w 2006 roku z główną rolą w filmie „Przez ciemne zwierciadło”, animowanej adaptacji futurystycznej powieści Philipa K. Dicka, a także zagrała w niezależnej komedii pt. „Nagrody Darwina”. Następnie przeszła do kreowania bohaterek w kilku projektach długometrażowych, w tym w obrazie pt. „Jak złamać 10 przykazań” (2007), satyrycznym spojrzeniu na Dziesięć Przykazań, oraz w filmie „Sekslista 101” (2007), czyli w filmach napisanych i wyreżyserowanych przez Daniela Watersa, scenarzystę „Śmiertelnego zauroczenia”. Waters i Ryder podobno dyskutowali wówczas również o stworzeniu kontynuacji cieszącego zmysły widzów „Śmiertelnego zauroczenia”.

„Gdy miłość to za mało”, „Czarny łabędź” i „Weselne przeznaczenie”

Odbudowując swoją reputację wybitnej aktorki, Winona Ryder zyskała uznanie za rolę w filmie telewizyjnym z 2010 roku, „Gdy miłość to za mało”. Wystąpiła także w takich filmach jak „Czarny łabędź” (2010), „Sekrety i grzeszki” (2011), „Iceman: Historia mordercy” (2012) i „W obronie własnej” (2013). Po wielu latach zawodowej rozłąki, Ryder i jej stary partner z Draculi, Keanu Reeves, spotkali się ponownie w 2018 roku, by nagrać komedię romantyczną „Weselne przeznaczenie”.

„Stranger Things”

W 2016 roku Winona Ryder zapewniła sobie status gwiazdy w ramach nowej serii wyprodukowanej dla internetowej wypożyczalni Netflix, zatytułowanej „Stranger Things”. Ten horror science fiction, którego akcja rozgrywa się w małym miasteczku w stanie Indiana na początku lat 80. otrzymał nominację do Złotego Globu już po pierwszej emisji, za rolę Joyce Byers, samotnej mamy, której syn w tajemniczy sposób znika. Fani z niecierpliwością czekali na powrót kolejnych sezonów, aby oglądać iskrzące relacje między Byers a szefem policji Jimem Hopperem (David Harbour), a wszystko pośród atmosfery nadprzyrodzonego chaosu.

„Spisek przeciwko Ameryce”

Następnie Winona Ryder pojawiła się w filmie nakręconym przez HBO, „Spisek przeciwko Ameryce”, adaptacji powieści Philipa Rotha z 2004 roku, która na nowo przedstawia losy narodu po pokonaniu Franklina Roosevelta przez sympatyka nazistów Charlesa Lindbergha w wyborach prezydenckich w 1940 roku. Sześcioodcinkowy serial, którego premiera miała miejsce w marcu 2020 roku, przedstawiał Winone Ryder w roli Evelyn Finkel, żydowskiej kobiety, która zostaje romantycznie związana z rabinem Johna Turturro, wspierającym nazizującego Lindbergha.

Relacje i życie osobiste

Podczas swojej ponad 30-letniej kariery artystycznej Winona Ryder była bliżej związana z kilkoma różnymi aktorami i muzykami, w tym z Johnny’m Deppem, Mattem Damonem i Dave’em Pirnerem z zespołu Soul Asylum. Ona i Depp byli zaręczeni przez jakiś czas w latach 90. – on miał wytatuowane jej imię na ramieniu. Od tego czasu Ryder jest zaangażowana w pożycie z projektantem mody Scottem Mackinlayem Hahnem.

Aktorka nigdy nie planowała rodziny, w tym dzieci, w pełni poświęcając czas i uwagę karierze. Towarzyszyły temu naurotyczne obawy, że poród uniemożliwi jej powrót na filmowy plan, a najciekawsze role na skutek tego przepadną.

Ciekawostki o Winonie Ryder

• Winona Ryder znalazła się pod intensywną obserwacją policyjną w grudniu 2001 r., po tym, jak oskarżono ją o kradzież w sklepach towarów wartych w sumie ponad 5000 dolarów. W chwili aresztowania w jej posiadaniu znaleziono również kilka rodzajów leków na receptę. Każdy etap procesu sądowego Ryder trafiał wówczas do wiadomości publicznej. Pomimo przyznania się, została skazana także za wandalizm i kradzież w listopadzie 2002 roku. W efekcie Winona Ryder została skazana na 480 godzin pracy społecznej i trzy lata w zawieszeniu. Nakazano jej także zapłacić kilka grzywien i skorzystać z porady psychoterapeutów.
• Mając 11 lub 12 lat, aktorka zaczęła farbować swoje blond włosy na niebiesko i fioletowo. Ostatecznie jej kolorem włosów został czarny.

Źródła

https://en.wikipedia.org/wiki/Winona_Ryder
https://www.empireonline.com/people/winona-ryder/
https://www.biography.com/actor/winona-ryder
https://viva.pl/kultura/winona-ryder-wiek-rodzina-kariera-kleptomania-w-czym-teraz-gra-6314-r22/
https://www.filmweb.pl/person/Winona+Ryder-94
https://www.vulture.com/2018/08/tracing-winona-ryders-career-via-her-most-memorable-quotes.html