Tadeusz Borowski

Tadeusz Borowski urodził się 12 listopada 1922 roku w Żytomierzu, zmarł 3 lipca 1951 roku w Warszawie. Był polskim poetą, prozaikiem i publicystą.

Krótki życiorys

Tadeusz Borowski urodził się 12 listopada 1922 roku w Żytomierzu. Zarówno ojciec jak i matka zostali wkrótce zesłani w głąb Rosji. Borowskiego wychowywała ciotka. W roku 1932 znalazł się w Polsce. Po powrocie rodziców z zesłania, rodzina zamieszkała w Warszawie, gdzie Tadeusz Borowski pobierał nauki – najpierw na tajnych gimnazjalnych kompletach, później tajnych uniwersyteckich (UW). W roku 1942 wydał tomik „Gdziekolwiek ziemia”. W 1943 został aresztowany i trafił do Auschwitz. Później przebywał w Dachau. Rzeczywistość obozową opisał na przykład w utworze „U nas, w Auschwitzu…”. Dachau wyzwolony został w 1945 roku. W roku następnym Borowski wrócił do Polski. Znalazł się w awangardzie bezkompromisowych młodych twórców. W 1948 roku odbył się Kongres w Obronie Pokoju, w którym Borowski aktywnie uczestniczył. Był działaczem PZPR. W roku 1950 otrzymał Państwową Nagrodę Artystyczną. Zmarł śmiercią najprawdopodobniej samobójczą w roku 1951, natomiast niejasności co do tego wciąż pozostają. Zmarł dwa dni po narodzinach swej córki, 3 lipca 1951 roku w Warszawie.

Biografia rozszerzona

Młodość

Przyszedł na świat w Żytomierzu. Był drugim synem Stanisława i Teofili Borowskich. W 1926 ojciec z powodu dawnej przynależności do POW, czyli Polskiej Organizacji Wojskowej, został aresztowany i wywieziony w głąb Rosji. Los ojca Tadeusza podzieliła cztery lata później jego matka, bowiem wywieziono ją na Syberię. Tadeusz w związku z tym trafił pod opiekę ciotki. W roku 1932 Tadeusz Borowski znalazł się w Polsce, ponieważ doszło do wymiany więzionych komunistów między krajami. Do Polski Borowski przyjechał razem z bratem. Trasa wiodła z Żytomierza do Moskwy i dalej do Polski. Umożliwiały to otrzymane przez nich dokumenty Czerwonego Krzyża. W Polsce czekał na nich ojciec, natomiast dwa lata później do ojca i braci dołączyła matka, która również wróciła do Polski ze zsyłki.

Debiut

Zamieszkali w Warszawie. Tam też młody Tadeusz ukończył gimnazjum. Był to już czas okupacji, więc edukacja przebiegała w formie tajnych spotkań młodzieży z nauczycielami. Opisał to później w utworze „Matura na Targowej”. Później podjął studia polonistyczne na również tajnym Uniwersytecie Warszawskim, poznając wkrótce Marię Rundo, mianowicie swoją przyszłą żonę. Wydarzenia z tamtego okresu, miłość i edukację, opisał w opowiadaniach takich jak „Pożegnanie z Marią” oraz „Profesorowie i studenci”. Poza tym utrzymywał się z pracy własnych rąk, bowiem był zatrudniony na budowie. Jednocześnie współpracował z pismem „Droga”, które ukazywało się w Warszawie jako miesięcznik. Debiutem Tadeusza Borowskiego był tomik „Gdziekolwiek ziemia”. Utwór własnoręcznie powielił dostępnymi metodami (techniką powielaczową) w 1942 r.

Rzeczywistość obozowa

W 1943 Tadeusz Borowski został aresztowany. Znalazł się na Pawiaku. Stamtąd trafił bezpośrednio do Auschwitz. Nie zawiesił jednak działalności twórczej, ponieważ nadal pisał wiersze, również piosenki i kolędy, a także listy, które adresowane były do narzeczonej Marii, bowiem ona także znajdowała się w obozie w Oświęcimiu. Obozową rzeczywistość Borowski przedstawił wiernie w opowiadaniu „U nas, w Auschwitzu…”, którego podstawą były właśnie listy napisane do Marii Rundo. W sierpniu 1944 roku Borowski został przewieziony do obozu w Dautmergen, następnie już bezpośrednio do Dachau. Obóz ten został wyzwolony 1 maja 1945 r. przez oddziały amerykańskie. W związku z tym został przeniesiony do obozu dla dipisów (osób przemieszczonych), gdzie pozostawał do września 1945.

Działalność w „Pryszczatych”

Zaraz po wojnie przebywał w Monachium. Jednak w maju 1946 roku wrócił do Polski. Współpracował wówczas z wieloma pismami. Był zaliczany do grupy „Pryszczatych”, czyli do awangardy młodych twórców. Dostrzegali oni swoją szansę w nowym komunistycznym ustroju, chwaląc przy tym jego zalety niejednokrotnie bezkompromisowo. W tym czasie Tadeusz Borowski stał na czele sekcji literackiej Klubu Młodych Artystów i Naukowców. Brał udział we wrocławskim Kongresie w Obronie Pokoju, który odbył się w 1948 roku. Był tam wicedyrektorem biura prasowego i redaktorem gazety kongresowej. Otrzymał w 1950 roku Państwową Nagrodę Artystyczną. Natomiast jeszcze w 1948 roku wstąpił do PZPR, czyli Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Był w wywiadzie wojskowym, współpracę z którym prowadził już w końcu lat czterdziestych. W ramach tego przebywał w Berlinie, oficjalnie w Polskiej Misji Wojskowej, jako referent kulturalny.

Przedwczesna śmierć

W 1951 roku przyszła na świat jego córka Małgorzata. Borowski odwiedził żonę w szpitalu, a dzień później trafił z objawami zatrucia do szpitala. Był zamroczony gazem i środkami nasennymi. Zmarł 3 lipca 1951, w wieku zaledwie 29 lat. Wiele wskazuje na to, że przyczyną śmierci było samobójstwo. Istnieje natomiast w tej sprawie kilka spekulacji, w tym również ta mówiąca o pewnym rozczarowaniu rzeczywistością komunistyczną. W tym czasie bowiem został zmuszony do złożenia solennej samokrytyki związanej z jego opowiadaniami obozowymi. Prawdopodobnie przeżywał depresję z powodu propagowania opowiadań. Był również wówczas uwikłany w nieszczęśliwy romans, dokładnie w momencie narodzin dziecka. Śmierć Borowskiego wywołała wstrząs we współczesnym mu środowisku ludzi zajmujących się pisaniem. Jego samobójstwo porównywano do samobójstwa Majakowskiego przeszło dwie dekady wcześniej.

Ciekawostki

• Legenda uczyniła z niego pierwszą ofiarę własnej komunistycznej przeszłości.
• Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
• Współpracował ze służbami jeszcze w 1945.
• Był nie tylko świadkiem komunistycznej reformy rolnictwa, ponieważ sam doświadczył niespotykanego głodu związanego z nieudanymi reformami na wsi.
• W życiu osobistym związany był z Marią Rundo, zwaną Tuśką. To ona zastała pierwowzorem bohaterki z tomu opowiadań Borowskiego „Pożegnanie z Marią”.
• Swój cykl poetycki „Gdziekolwiek ziemia” samodzielnie odbił na powielaczu, wydając następnie anonimowo.
• Katastrofa w rozumieniu Borowskiego jest aspektem nieuchronnym, jako element wpisany w porządek wszechświata.
• W obozie Borowski pełnił funkcję sanitariusza.
• Współpracował ze „Sztandarem Młodych”. W swoich tekstach atakował środowiska katolickie i kulturę zachodnią.

Cytaty

„Jest prawo obozu, że ludzi idących na śmierć oszukuje się do ostatniej chwili. Jest to jedyna dopuszczalna forma litości.”

„Nie ma piękna, jeśli w nim leży krzywda człowieka. Nie ma prawdy, która tę krzywdę pomija. Nie ma dobra, które na nią pozwala.”

„Jak umrzesz – wyrwą ci złote zęby, już poprzednio zapisane w księgi obozu. Spalą, popiołem wysypią pola albo osuszą stawy. Co prawda marnotrawią przy spalaniu tyle tłuszczu, tyle kości, tyle mięsa, tyle ciepła! Ale gdzie indziej robią z ludzi mydło, ze skóry ludzkiej abażury, z kości ozdoby.”

Źródła

• http://culture.pl/pl/tworca/tadeusz-borowski
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Borowski_(poeta)
• http://wypracowania.pl/biografie/tadeusz-borowski-biografia-i-charakterystyka-tworczosci