Stefan Wyszyński (1901-1981) był polskim duchownym rzymskokatolickim, biskupem diecezjalnym lubelskim, arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim i warszawskim. Był polskim prymasem w latach 1948 – 1981. Ze względu na zasługi zwany Prymasem Tysiąclecia.
Krótki życiorys Stefana Wyszyńskiego
Stefan Wyszyński przyszedł na świat 3 sierpnia 1901 roku, we wsi Zuzela. Szkołe podstawową ukończył w Andrzejewie, gimnazjum w Warszawie – kończąc szkołe w Łomży. Natomiast seminarium podjął i ukończył we Włocławku. Rok 1924 oznaczał dla Wyszyńskiego święcenia kapłańskie. Edukował się dalej na Wydziale Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Zdobył magisterium, następnie w 1929 roku obronił pracę doktorską. Wrócił do Włocławka gdzie działał w Wyższym Seminarium Duchownym będąc profesorem socjologii i prawa kanonicznego. Wraz z początkiem lat trzydziestych trudnił się też pracami redakcyjnymi w miesięczniku „Ateneum Kapłańskie”. Publikował treści antyhitlerowskie co sprawiło, że w czasie II wojny musiał się ukrywać w miejscowości Laski. Działał w AK jako kapelan szpitala. W roku 1946 przyjął z rąk prymasa Hlonda święcenia biskupie. Wykładał wówczas na KUL prowadząc również działalność wizytującą podległe mu parafie. W roku 1948 został prymasem. W roku 1950 udało mu się zawrzeć z władzami porozumienia, pozwalające Kościołowi na dalszą działalność. Tym nie mniej państwo chciało namaszczać swych księży – patriotów, wobec czego w roku 1953 Wyszyński wydał protest zatytułowany „Non possumus” („Nie możemy”). W tym czasie otrzymał nominację kardynalską, lecz do odbioru nie doszło, bowiem został aresztowany tego samego roku. Dopiero dojście do władzy Gomułki spowodowało zwolnienie go z uwięzienia w roku 1956. Później prymas Wyszyński dokładał wszelkich starań w związku z obchodami tysięcznej rocznicy chrztu Polski. Pewnym preludium obchodów był list polskich biskupów do niemieckich z roku 1965, zatytułowany „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”, mający w swym przesłaniu pojednać oba narody. Z aktywnej polityki nie rezygnował. Prowadził bardzo elastyczny i kreatywny dyskurs z uwagi na tarcia na linii Kościół – państwo. Zawdzięczamy mu doprowadzenie do rozmów skutkujących powstaniem „Solidarności”. Zmarł w roku 1981 w Warszawie. Pośmiertnie otrzymał godność Prymasa Tysiąclecia.
Biografia rozszerzona Stefana Wyszyńskiego
Początki i rozwój
Przyszedł na świat nad Bugiem, we wsi Zuzela. Ojciec był kościelnym organistą. W domu panował kult maryjny. Do szkoły chodził w Andrzejewie, ponieważ tam mieszkała rodzina. Do gimnazjum natomiast uczęszczał już w Warszawie, by kontynuować naukę w Łomży, a to ze względu na działania wojenne. Seminarium odbywał we Włocławku. Święcenia kapłańskie przyjął w roku 1924. Udał się na studia. Zasilił Wydział Prawa Kanonicznego KUL (Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego). Pracę doktorską obronił w 1929 roku. Uczestniczył też wówczas w pracach Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Akademickiej „Odrodzenie”. We wspomnianym Włocławku działał później w Wyższym Seminarium Duchownym jako profesor prawa kanonicznego i socjologii. W roku zaś 1932 podjął pracę redakcyjne jako naczelny miesięcznika „Ateneum Kapłańskie”. Ponadto udzielał się będąc członkiem związków zawodowych, prowadził sodalicję mariańską oraz chrześcijański uniwersytet robotniczy.
Arcybiskup warszawski – gnieźnieński
Podczas II wojny światowej ukrywał się w Laskach, w zakładzie dla niewidomych, a to ze względu na fakt, iż przed wojną publikował treści antyhitlerowskie. Był kapelanem szpitala powstańczego oraz AK. Występował wówczas pod pseudonimem „Radwan II”. Będąc później rektorem dołożył zasadniczych starań do odbudowy seminarium duchownego we Włocławku. Święcenia biskupie przyjął z rąk prymasa Hlonda w roku 1946. Szczególną popularnością cieszył się w Lublinie. Umieścił słowa „Soli Deo” w swoim herbie biskupim, co oznacza „Jednemu Bogu”. Wykładał na KUL jednocześnie często wizytując swoje parafie. Prymasem Polski i arcybiskupem warszawsko – gnieźnieńskim został w roku 1948.
Trudne kompromisy
Prowadził niezwykle przemyślaną politykę wobec władz komunistycznych, wykazując się niesłychanym dystansem oraz kreatywnością, które w sumie dawały dobre efekty. Jego to zasługą był kształt porozumień na linii pańswo – kościół z roku 1950. Musiał mieć ciągle na uwadze wewnętrzne tarcia, do których dochodziło chociażby ze względu na frakcję PAX – u czy też tak zwanych księży – patriotów. Wreszcie w roku 1953 pojawił się protest jego autorstwa pod tytułem „Non possumus”, co oznacza w tłumaczeniu „Nie możemy”. Była to reakcja na brutalne ingerencje Rady Państwa w obsadzanie stanowisk kościelnych lub w ogólę politykę wewnętrzną Kościoła katolickiego. Tego samego roku przyjął nominację kardynalską, lecz po odbiór kapelusza kardynalskiego nie był w stanie się stawić z uwagi na brak paszportu. Również w 1953 został w końcu aresztowany. Miejscem uwięzienia był najpierw Rywałd, później Stoczek Warmiński, Prudnik oraz Komańcza, w latach 1955 – 1956. Tam też napisał swoje „Śluby Narodu Polskiego”, niejako akt odnowienia ślubów Jana Kazimierza.
Prymas Tysiąclecia
Wolność przyniosło mu dojście do władzy ekipy gomułkowskiej w roku 1956. Wielka Nowenna Stefana Wyszyńskiego przypadła na lata 1957 – 1966, jako preludium i forma przygotowania Kościoła do słynnych później obchodów Tysiąclecia Chrztu Polski. Proces ten zakończył się symbolicznym Aktem Oddania Narodu Polskiego Matce Bożej. W roku 1965 miał natomiast miejsce równie słynny list biskupów polskich do niemieckich, ze słynnym sformułowaniem „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”, mający na celu pojednanie obu narodów. Aktywną politykę, a zarazem odpowiednio wyważoną ze względu na warunki, Wyszyński prowadził w II połowie lat sześćdziesiątych i latach siedemdziesiątych, by w 1980 i 1981 być swoistym pomostem w rozmowach opozycji „Solidarność” z władzami państwa PRL. Zmarł w roku 1981 w Warszawie, otrzymując wkrótce pośmiertną godność Prymasa Tysiąclecia, co podyktowane było niezwykłymi dokonaniami w trakcie jego posługi. Uczestniczył bowiem w 4 konklawe, zasilił też II Sobór Watykański.
Ciekawostki o Stefanie Wyszyńskim
- Działalność Stefana Wyszyńskiego miała wpływ na dwustronną aprobatę granic polsko – niemieckich na Odrze.
- Był niezwykle oszczędny, co wiązało się z nabytymi w więzieniu nawykami – pisał ołówkiem, dopiero ostateczny kształt treści zapisywał piórem.
- Uważany jest obok Jana Pawła II za osobę najwybitniejszą Polski XX wieku.
- Popierał przełom gomułkowski roku 1956.
- Bezpośrednią przyczyną jego śmierci była choroba nowotworowa.
- Jan Paweł II uważał Stefana Wyszyńskiego za swojego duchowego ojca.
Cytaty Stefana Wyszyńskiego
- „Bóg nigdy nie rezygnuje ze swoich dzieci, nawet z takich, które stoją plecami do Niego”.
- „Choćbyś przegrał całkowicie zbierz się, zgarnij, dźwignij, zacznij od nowa! Spróbuj budować na tym co w tobie jest z Boga”.
- „Człowiek jest odpowiedzialny nie tylko za uczucia, które ma dla innych, ale i za te, które w innych budzi”.
Książka biograficzna o Stefanie Wyszyńskim
„Kardynał Wyszyński. Biografia” jest książką Ewy K. Czaczkowskiej, w której poznajemy tą wybitna postać w dobie działań trudnych, bo przypadających na środowisko represji totalitarnych.
Źródła:
- „300 postaci które zmieniły historię Polski i świata”. Videograf II, Chorzów 2008
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Wyszy%C5%84ski
- https://biografia24.pl/stefan-wyszynski/
- https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Wyszynski-Stefan;3999118.html
Ciekawe artykuły
