Pol Pot (ur. 1925 – 1998 r.) był kambodżańskim politykiem totalitarnym, który kierował Kambodżą jako premier, dyktator i ludobójca w latach 1975–1979. Był przywódcą Czerwonych Khmerów.


Krótki życiorys Pol Pota

Saloth Sar przyszedł na świat w 1925 roku w Prek Sbauv. Pochodził z rodziny chłopów najbogatszych we wsi, co umożliwiło mu później podjęcie edukacji również w Paryżu, gdzie obrał kierunek w ramach nauk technicznych. To we Francji zetknął się z ruchem komunistycznym i zasilił jego szeregi.

W roku 1953 wrócił w rodzinne strony rozpoczynając działalność wywrotową, początkowo jako rzekomy pracownik szkoły. W wyniku wywołanej przez Czerwonych Khmerów trzyletniej wojny domowej w roku 1975 doszło do wprowadzenia w Kambodży komunizmu.

Pol Pot stał się wtedy dyktatorem na wzór Stalina lub Mao Zedonga. Za jego czasów reżim Czerwonych Khmerów chcąc reformować kraj doprowadził do katastrofy ekonomicznej. Ówczesne czystki spowodowały śmierć niemal połowy ludności Kambodży.

W roku 1977 doszło do wybuchu wojny między Kambodżą a Wietnamem. W roku 1979 Wietnam wygrał. Ocalałe oddziały Khmerów rozpoczęły działania partyzanckie, w czasie których były wspierane nie tylko przez komunistyczne Chiny, ale także i Stany Zjednoczone. Wojna z partyzantką komunistyczną wyniosła 20 trudnych lat. Pol Pot pozostawał przywódcą ruchu aż do roku 1997. Wtedy też jego ponowna próba przeprowadzenia czystek w partii napotkała gwałtowny sprzeciw jego najbliższych dowódców. Zorganizowali oni  „zamach stanu”, a dyktator został uwięziony w areszcie „domowym”. Wedle oficjalnych danych zmarł on 15.04.1998 roku, dotąd nie wiadomo z jakiego powodu – przypuszcza się, że mogło dojść do samobójstwa, natomiast oficjalne wersje mówią o ataku serca.

Rozszerzona biografia Pol Pota

Dzieciństwo

Urodzony w rodzinie dobrze prosperującego rolnika w Prek Sbauv we francuskiej Kambodży, we wsi Prek Sbauv. Został nazwany Saloth Sâr („biały, blady”) odnoszące się do jego stosunkowo jasnej karnacji skóry.

Jego rodzina miała pochodzenie mieszane chińskie oraz khmeryjskie, chociaż nie mówili po chińsku i żyli tak, jakby byli w pełni Khmerami. Jego Ojciec Loth, który później przyjął imię Saloth Phem, był dobrze prosperującym rolnikiem, który posiadał dziewięć hektarów ziemi ryżowej i kilka sztuk bydła. Dom Lotha był jednym z największych w wiosce, a podczas przesadzania i żniw zatrudniał biedniejszych sąsiadów, aby wykonywali większość pracy w rolnictwie]. Sok Nem, matka Pol Pota, była lokalnie szanowana jako pobożna buddystka. Pol Pot był ósmym z dziewięciorga dzieci (dwoje to kobiety i siedmioro mężczyzn). Troje zmarło młodo. Wychowali się jako buddyści Theravada.

Kambodża była monarchią, ale król miał niewielką kontrolę polityczną, którą sprawował francuski reżim kolonialny. Rodzina Pol Pota miała powiązania z kambodżańskim domem królewskim, ponieważ jego kuzyn Meak był małżonkiem króla Sisowatha Monivonga, a później pracował jako nauczyciel baletu. Kiedy Pol Pot miał sześć lat, on i starszy brat zostali wysłani, aby zamieszkać z Meakiem w stolicy Phnom Penh, ponieważ nieformalne adopcje zamożniejszych krewnych były wówczas powszechne w Kambodży. W Phnom Penh spędził osiemnaście miesięcy jako nowicjusz w miejskim klasztorze Vat Botum Vaddei, ucząc się zarówno nauk buddyjskich, jak i czytając i pisząc w języku khmerskim.

Latem 1935 r. późniejszy Pol Pot zamieszkał ze swoim bratem Suongiem oraz jego żoną i dzieckiem. W tym samym roku rozpoczął edukację w rzymskokatolickiej szkole podstawowej École Miche, podczas gdy kuzyn Meak uiszczał czesne. Większość jego kolegów z klasy były to dzieci francuskich biurokratów i katolików wietnamskich. Nauczył się pisać po francusku i zaznajomił się z chrześcijaństwem. Sâr nie był utalentowany naukowo, otrzymując jedynie Certificat d’Etudes Primaires Complémentaires w 1941 roku w wieku szesnastu lat. Sâr tymczsem nadal odwiedzał Meaka w pałacu królewskim i tam właśnie przeżył kilka swoich najwcześniejszych doświadczeń seksualnych z niektórymi konkubinami króla.

Młodość

Gdy Sâr był w szkole, król Kambodży zmarł, a w 1941 r. władze francuskie mianowały Norodoma Sihanouka na jego miejsce. W 1942 roku przyszły dyktator poszedłdo nowego gimnazjum, Collége Pream Sihanouk. Ten poziom edukacji zapewnił mu uprzywilejowaną pozycję w społeczeństwie kambodżańskim. Tam nauczył się grać na skrzypcach i brał udział w szkolnych sztukach. Większość wolnego czasu spędzał na grze w piłkę nożną i koszykówkę. W 1947 roku opuścił szkołę.

Zapisał się w 1948 r. na studia stolarskie w Ecole Technique w Russey Keo, położonym na północnych przedmieściach Phnom Penh. Ten też jego spadek z prestiżowej edukacji akademickiej do zawodowej prawdopodobnie był szokiem. Tam bowiemj jego koledzy byli na ogół niższej klasy niż ci, których spotkał na Liceum Sisowath. To tam jednk poznał Ienga Sary’ego, który stał się bliskim przyjacielem, a później członkiem rządu. W 1949 r. Sâr uzyskał jedno z pięciu stypendiów, które umożliwiły mu podróż do Francji, aby studiować w jednej ze szkół inżynierskich.

Podczas II wojny światowej Francja została zaatakowana przez nazistowskie Niemcy, a w 1945 r. Japończycy wyparli francuską kontrolę nad Kambodżą, wówczas to Sihanouk proklamował niepodległość dla swojego kraju. Po wojnie, która zakończyła się klęską Niemiec i Japonii, Francja ponownie rozpostarła swoją kontrolę nad Kambodżą w 1946 r., chociaż pozwoliła na utworzenie nowej konstytucji i ustanowienie pluralizmu różnych partii politycznych. Najbardziej udanym z nich była Partia Demokratyczna, która wygrała wybory parlamentarne w 1946 r. Według Chandlera, Sâr i jego przyjaciel Sary pracowali dla partii podczas udanej kampanii wyborczej.. Sihanouk sprzeciwił się lewicowym reformom partii i w 1948 r. rozwiązał Zgromadzenie Narodowe. Powstający ruch marksistowsko-leninowski został również założony w Kambodży przez agentów lepiej ugruntowanej wietnamskiej grupy marksistowsko-leninowskiej Ho Chi Minha, Việt Minh, chociaż nękały go napięcia etniczne między Khmerami a Wietnamczykami. Wiadomości o grupie komunistów zostały jednak ocenzurowane w prasie i jest mało prawdopodobne.

Wielka polityka

Jeszcze we Francji Pol Pot wstąpił do Francuskiej Partii Komunistycznej i przyjął pogląd marksistowko-leninowski, dokładnie tak, jak zostało to przedstawione w pismach Józefa Stalina i Mao Zedonga. Po powrocie do Kambodży w 1953 r. przyłączył się do wspomnianej marksistowsko-leninowskiej organizacji Khmer Việt Minh, tym samym wziął udział w jej wojnie partyzanckiej przeciwko nowemu niezależnemu rządowi króla Norodoma Sihanouka. Po wycofaniu się Khmerów Việta Minha w 1954 r. do kontrolowanego przez marksistów-leninistów Północnego Wietnamu, Pol Pot powrócił do stołecznego Phnom Penh, pracując tam jako nauczyciel, pozostając przy tym centralnym członkiem kambodżańskiego ruchu marksistowsko-leninowskiego, który działał w konspiracji. W 1959 roku pomógł przekształcić ruch w Kampuczańską Partię Pracy, później przemianowaną na Komunistyczną Partię Kampuchei. W 1960 r. Pol Pot przejął kontrolę nad ugrupowaniem jako sekretarz partii. Aby uniknąć represji państwowych, w 1962 r. przeniósł się do obozowiska w dżungli Việt Cộng. Wkrótce potem odwiedził Hanoi i Pekin, zdobywając wiedzę niezbędną do późniejszej reformy agrarnej, która zrujnowała gospodarkę Kambodży. Tymczasem w 1968 r. wznowił wojnę przeciwko rządowi Kambodży, wzmocnionemu przez wojsko Stanów Zjednoczonych. Wspomagane przez wojska Việt Cộng i północno-wietnamskie siły, oddziały Pol Pota posunęły się dalej roztaczając do 1975 roku kontrolę nad całą Kambodżą.

Pol Pot zreformował Kambodżę jako nowe, jednopartyjne państwo o nazwie Demokratyczna Kampucza. Dążąc do stworzenia agrarnego społeczeństwa socjalistycznego, jego rząd siłą przesiedlał ludność miejską na wieś, aby pracowała w kołchozach. Ci, których uważano za wrogów nowego rządu, w tym mnisi buddyjscy i mniejszości etniczne, zostali zabici. Te masowe zabójstwa, w połączeniu z niedożywieniem, ciężkimi warunkami pracy i słabą opieką medyczną, zabiły od 1,5 do 2 milionów ludzi, nawet około połowy populacji Kambodży. Marksistowsko-leninowscy przeciwnicy rządu Pol Pota zachęcali tymczasem wietnamską interwencję. Po tym, jak Pol Pot zaatakował kilka wietnamskich wiosek, nowo zjednoczony Wietnam zaatakował Kambodżę w grudniu 1978 r., obalając rząd Pol Pota w 1979 r. Wietnamczycy zainstalowali rywalizującą marksistowsko-leninowską frakcję w opozycji do Pol Pota, który przemianował kraj na Ludową Republikę Kampuchei. Pol Pot i jego Khmer Rouge (Czerwoni Khmerzy) wycofali się do bazy w dżungli w pobliżu granicy z Tajlandią. Do 1993 r. pozostawali oni częścią koalicji uznanej na arenie międzynarodowej jako legalny rząd Kambodży. Później frakcja Ta Mok umieściła Pol Pota w areszcie domowym, gdzie zmarł w 1998 r., prawdopodobnie na atak serca, lub samobójstwo (na to pierwsze wskazuje relacja jego żony).

Dla zwolenników Pol Pota był on pionierem socjalizmu, który bronił suwerenności Kambodży w obliczu wietnamskiego imperializmu. Otrzymał chińskie wsparcie jako bastion przeciwko wpływom Związku Radzieckiego w regionie. Został on jednak potępiony na arenie międzynarodowej za swoją rolę w ludobójstwie w Kambodży – uważany był za totalitarnego dyktatora winnego zbrodni przeciwko ludzkości.

Życie osobiste

Pol Pot pragnął władzy. Był introspekcyjny i wysoce samotny. Niektórzy dokumentaliści twierdzą, że „zachwycał się tym, kim nie był – bezimienną twarzą w tłumie”. Podczas swojej kariery politycznej posługiwał się szeroką gamą pseudonimów: Pouk, Hay, Pol, 87, Wielki Wuj, Wielki Brat, Pierwszy Brother, a w późniejszych latach używał pseudonimów 99 i Phem. Powiedział jednemu z sekretarzy, że „im częściej zmieniasz imię, tym lepiej. To dezorientuje wroga”. W późniejszym życiu ukrył i sfałszował wiele szczegółów swojego życia, stąd trudno powiedzieć zarówno z jakiego powodu umarł, jak i szerzej – o jego życiu prywatnym.

Jego brat scharakteryzował go jako łagodnego i zrównoważonego, podczas gdy inni uczniowie pamiętali, że Pol Pot był mierny, ale przyjemny. Jako nauczyciel charakteryzował go jako spokojnego, uczciwego i przekonującego, mającego „dobrą naturę i atrakcyjną osobowość”. Według niektórych bardzo łatwo nawiązywał kontakty. Przy czy Pol Pot był nacjonalistyczny i wykazywał niewielkie zainteresowanie wydarzeniami poza Kambodżą.

Mimo że wychował się w rodzinie religijnej, Pol Pot zachował ateistyczne podejście w późniejszym życiu.

Zaciekawia, iż w dzieciństwie Pol Pot rozwinął zamiłowanie do muzyki i romantycznej poezji francuskiej, a twórczość Paula Verlaine’a należy do jego ulubionych. Nigdy nie wyjaśnił, dlaczego wybrał pseudonim „Pol Pot”.

Był dwukrotnie żonaty. Z drugiego związku miał jedyną córkę Sar Patchate (ur. w 1986 r.).

Ciekawostki o Pol Pocie

  • Działania militarne Pol Pota były wspierane przez USA.
  • Pol Pot prześladował zwłaszcza osoby o zadbanych dłoniach i noszących okulary.
  • Dążył do budowy utopii ludzi równych, jak się później okazało – równych w totalnej biedzie. Powiedzenie afirmacyjne Czerwonych Khmerów brzmiało: „Będziesz kochał i szanował robotników i chłopów i im służył”
  • Był winnym śmierci milionów swych rodaków.
  • 17 kwietnia 1975 r. Pol Pot na czele Czerwonych Khmerów wkroczył do stolicy Kambodży. Natychmiast przystąpił, śladami komunistycznych Chin i Rosji, do realizacji komunistycznej wizji świata. W ciągu kilku dni zamknął wszystkie szkoły, niezbędne urzędy, szpitale, placówki przemysłowe. Mieszkańcy miast zostali zmuszeni do opuszczenia mieszkań i przeniesienia się na wieś.
  • Gospodarczo Pol Pot dążył do całkowitej autarkii państwa, czyli do jego samowystarczalności. Kosztowało to życie być może nawet 2,5–3 mln ludzi.

Cytaty Pol Pota

„Sądzi pan, że jestem osobą agresywną? Ależ skąd. Tak więc, jeżeli chodzi o moje sumienie i moją misję, nie było żadnego problemu. Trzeba to wyjaśnić… Moje doświadczenie było takie samo jak całego mojego ruchu. Byliśmy nowi, niedoświadczeni, a ciągle coś się działo i musieliśmy sobie z tym radzić… Z miłości do narodu i ludzi tak właśnie trzeba było postąpić, ale czyniąc to, popełniliśmy błędy.”

„Wszyscy – na najwyższych i najniższych szczeblach władzy – pozwoliliśmy sobie na pewną przesadę.”

„W walce rewolucyjnej w naszym kraju, w sposób twórczy i z powodzeniem wcielaliśmy w życie myśl Mao Tse-tunga od chwili gdy nie dysponowaliśmy niczym, prócz gołych rąk, po 17 kwietnia 1975.”

Źródła

https://pl.wikipedia.org/wiki/Pol_Pot
https://ciekawostkihistoryczne.pl/2015/06/01/wszystkie-zbrodnie-pol-pota-18/#2
http://www.konflikty.pl/historia/czasy-najnowsze/pol-pot-biografia-krwawego-tyrana/
https://pl.wikiquote.org/wiki/Pol_Pot

Jak oceniasz ten artykuł?

Kliknij na gwiazdki i oceń. Twoja opinia jest dla nas ważna.

Średnia głosów to 4.5 / 5. Oddanych głosów: 2

Brak oddanych głosów. Bądź pierwszym, który oceni artykuł!

Przykro nam, że tak oceniłeś ten artykuł.

Pomóż nam usprawnić ten artykuł. Doceniamy konstruktywną krytykę.

W jaki sposób możemy poprawić ten artykuł?

Ciekawe artykuły