Molier

Molier (urodzony w 1622 w Paryżu – zmarły tamże w roku 1673) był najwybitniejszym komediopisarzem francuskim, autorem takich dzieł jak „Świętoszek” (1664), „Don Juan” (1665) „Skąpiec” (1668), „Mieszczanin szlachcicem” (1670) oraz „Chory z urojenia” (1973).

Krótki życiorys Moliera

Przyszedł na świat w rodzinie królewskiego tapicera. Ukończył studia prawnicze, lecz wybrał drogę swojej prawdziwej pasji, którą był teatr. Rok 1643 r. oznaczał dla Moliera założenie wędrownej trupy teatralnej, która działała niejednokrotnie na granicy opłacalności. Treść jego wystawień często ”obrażała” przyjętą moralność, za co trafił kilkukrotnie do więzienia. Później Molier brał pod uwagę bardziej gusta widowni, co przyniosło lepsze efekty finansowe i osobiste, a nawet sympatię Ludwika XIV, który zdecydował się trupie Moliera patronować. Olbrzymią popularność przyniosła mu w 1659 roku sztuka „Pocieszni wykwintnisie”. W 1662 r. Molier poślubił kobietę młodszą o całe 21 lat. Ostatecznie protekcja króla okazała się być dla niego zbawienna, ponieważ uciszyła konkurencje, która szydziła z Moliera jako rogacza. Tymczasem pisał coraz odważniej, dotykając twórczością tematów takich jak fałszywa pobożność. Swoją drogą przeżywał dramat związany z rozwodem i śmiercią dwójki dzieci. Do jego dzieł wiekopomnych należy utwór „Świętoszek” z roku 1664, następnie powstał „Don Juan”, później „Skąpiec”, czy w końcu „Chory z urojenia”.

Biografia rozszerzona Moliera

Najwybitniejszy z wybitnych

Molier, czyli Jean Baptiste Poquelin, urodzony w 1622 roku w Paryżu, pośród najwybitniejszych dramaturgów francuskich wieku XVII uważany jest za jednego z absolutnie czołowych. Był mistrzem gatunków komicznych, był bowiem reformatorem i twórcą komedii obyczajowej oraz komedii charakterów stylu wówczas nowoczesnego.

Ostrze satyry

Profesję aktora, uważaną wówczas za haniebną, wybrał zaledwie przykroczywszy próg dorosłości. Na początku udzielał się w trupie teatralnej. Łaska i przychylność Ludwika XVI sprawiła, że rozwinął swe artystyczne skrzydła mogąc uskuteczniać swą ulubiona komedię obyczajową, na czele ze sztuką „Pocieszni wykwintnisie”, napisaną w roku 1659. W dziele tym Molier zastosował spojrzenie na koterie i salony niejako w krzywym zwierciadle, w ten sposób wyśmiewając modę na wykwint w zachowaniu i mowie. Trzeba zaznaczyć, że Molier był uważnym obserwatorem rzeczywistości go otaczającej, umiejętnie akcentującym przedmiot swych uwag. Nie był przy tym zbyt jadowity, lecz ironia i kpina, które stosował, mimo wszystko narażały go na antypatie ze strony wyśmiewanych grup społecznych i środowisk. Dworskie życie artystyczne, które wyśmiewał, nie pozostawało wobec niego obojętne, gdyż obok jego satyry trudno było przejść bez żadnych reakcji.

Przeciwko obyczajowości zakłamanej

Był człowiekiem zaangażowanym w walkę reformującą obyczaje – tak jest w przypadku jego utworów jak na przykład „Szkoła mężów” z roku 1661 i „Szkoła żon” (1662). Przedmiotem krytyki jest tam obyczajowość tradycjonalna i mieszczańska. Twórca atakuje zbiór metod wychowawczych, które mając na celu pouczanie, w istocie miały wpływ deprawacyjny. Lata sześćdziesiąte XVII wieku to wreszcie jego „Świętoszek” (1664), utwór piętnujący pobożność fałszywą.

Dzieła wielkie

Jest faktem, że siedemnastowieczna Francja była krajem, w którym wszystkie sfery życia były dotknięte religijnością, często zaledwie rytualno – obrzędową, w której próżno szukać by można głębi duchowej. Religia wówczas, po wojnach religijnych, była po prawdzie traktowana instrumentalnie jako narzędzie służące do wyłudzania pieniędzy również przez osoby świeckie. Typem bohatera o takich cechach jest w „Świętoszku” właśnie Tartuffe – fałszywy pobożniś, którego intencje cokolwiek fałszywe, przy zachowaniu dobrych pozorów, mają na celu zawłaszczenie majątku poczciwego mieszczanina. „Świętoszek” jest zatem arcydziełem komedii obyczajowej, w której autor znakomicie przedstawiając życie i cechy siedemnastowiecznej rodziny mieszczańskiej doskonale ukazuje charaktery i różnorodność ich odsłon. Nie inaczej jest jeśli idzie o doskonałość sztuki w utworze zatytułowanym „Don Juan” z roku 1665. Bohaterem jest sprawny uwodziciel, natomiast tło akcji stanowi pejzaż rodem z teatru hiszpańskiego. Ten sam rok 1665 to także powstanie dzieła pt. „Mizantrop”. Utwór uchodzący za jego najbardziej osobisty. Motywem przewodnim są trudności adaptacyjne bohatera, które rodzą w nim poczucie głębokiego nieszczęścia. Bohater jest typem idealnym mizantropa, który nie potrafi się odnaleźć. Cierpi z tego powodu, doświadczając przejmującego odrzucenia i samotności. Jest postacią tragiczną dokładnie tak samo jak pazerny skąpiec ze sztuki Moliera z roku 1668, kochający bogactwo bardziej niż rodzinne otoczenie. Ostatnia sztuka Moliera to „Chory na urojenia” z roku 1673, w niej to pojawia się bohater cierpiący na hipochondrie, którego tragedia dotyczy też jego bezpośredniego otoczenia.

Molierowska komedia charakterów

Studiując twórczość Moliera można dość łatwo dostrzec ewolucyjną przemianę jego komedii, bowiem odchodzi od prostej fabuły cechującej francuska farsę, zaprzęgając do celów ekspresyjnych na przykład osiągnięcia szesnastowiecznego teatru włoskiego – w nim to mógł wyrazić treści pochodzące ze zwykłego, prostego życia. Jednak skomplikowana intryga, którą wielokrotnie Molier opisywał, to już elementy typowo hiszpańskie. W ten sposób powstał typ bohatera molierowskiego, przedstawiciela jego epoki. Zatem ruch ewolucyjny twórczości Moliera odbywał się od farsy do komedii charakterów, w której dostojne miejsce zajmuje psychologiczna prawda i akcja skomplikowana.

Ciekawostki o Molierze

• Molier wszedł w związek małżeński z kobietą młodszą o 21 lat.
• Przedmiotem szyderstwa komediowej konkurencji Moliera był fakt licznych zdrad, jakich miała się dopuszczać jego żona.
• Poważny problem związany był ze śmiercią Moliera, ponieważ żaden ksiądz nie chciał przeprowadzić tradycyjnego pochówku. Cieszył się natomiast specjalną protekcją francuskiego króla, dzięki czemu pochowano go mimo zapiekłej niechęci kleru wobec jego osoby.
• Molier został uwięziony za długi związane z nierentownością jego komediowej trupy.
• Zmarł na scenie podczas wystawiania jednej ze sztuk.
• Jego „Świętoszek” w pierwszych latach po ukazaniu się utworu był objęty cenzurą.

Cytaty Moliera

„Ach, bracie, nie mówmy o moim rozsądku; nie ma człowieka, którego by on nie zdradził przynajmniej raz w życiu.”

„Gdy chodzi o pochlebstwo, najmędrsi ludzie posiadają istne skarby naiwności; nie ma nic tak bezczelnego ani tak niedorzecznego, czego by nie połknęli, skoro się należycie rzecz zaprawi pochwałami.”

„W słowach wszyscy mężczyźni podobni są do siebie; czyny dopiero odsłaniają różnice.”

Źródła

• https://pl.wikipedia.org/wiki/Molier
• http://wypracowania.pl/biografie/molier
• „300 postaci które zmieniły historię Polski i świata”. Videograf II, Chorzów 2008