Mikołaj Kopernik (1473 – 1543) był astronomem zajmującym się oprócz tego taką ilością innych dziedzin, że stawiany jest dziś obok legend renesansu jak choćby Leonardo da Vinci – osobowość wszechstronna. Kopernik był również matematykiem, prawnikiem, ekonomistą, strategiem, lekarzem i tłumaczem.
Mikołaj Kopernik
Kliknij, aby przeczytać artykuł:
Krótki życiorys Mikołaja Kopernika
Urodził się 19 lutego 1473 roku w Toruniu. Mikołaj Kopernik jest nazywany dziś postacią renesansu. Był bowiem człowiekiem o wykształceniu niezwykle szerokim. W kręgu jego zainteresowań oraz studiów znajdowały się: astronomia, matematyka, medycyna, ekonomia, kartografia a także prawo kanoniczne. Był nie tylko największym polskim astronomem, ale i pewnie ówczesnego świata. Obecnie w miejscu, w którym niegdyś zamieszkiwał, istnieje muzeum. Poświęcone jest ono pamięci legendarnego astronoma. Nieprzypadkowo też wystawiano mu pomniki, bowiem należał do najświatlejszych umysłów swoich czasów. Wśród jemu współczesnych dominował niepodzielnie pogląd, mówiący, że Ziemia jest płaską tarczą umieszczoną na samym środki Kosmosu. Obalenie tego poglądu było jednak nie tyle bardzo trudne, co wręcz niebezpieczne. Jednak dzieło „The Revolutionibus” ukazało się w 1543 roku, trafiając do osób światłych dzięki istniejącemu już wówczas wynalazkowi druku. W tym samym roku Kopernik zmarł we Fromborku, i być może na jego szczęście, bowiem troska o spójność dogmatyczną polityczno – religijną wzięła górę i dzieło wkrótce ukazało się na liście tych zakazanych.
Biografia rozszerzona Mikołaja Kopernika
Duch nauki określił młodość
Przyszedł na świat 19 lutego 1473 roku, w Toruniu. Miał dwie młodsze siostry: Barbarę i Katarzynę, oraz starszego brata Andrzeja. Natomiast brat matki Łukasz Watzenrode, który był biskupem warmińskim, odegrał kluczową rolę jako ten, który potrafił pokierować zainteresowaniami młodego Mikołaja. Dzięki niemu studiował w Krakowie, na Wydziale Sztuk Wyzwolonych. Jako że najbardziej kwitła tam wtedy astronomia, studiował więc astronomię, ale poświęcał się też wielu innym dziedzinom, takim jak matematyka, ekonomia, medycyna i prawo.
Studia w Krakowie zakończył i w 1496 roku wyjechał kontynuować naukę do Bolonii – na tamtejszy uniwersytet, poświęcając się studiom z dziedziny prawa kanonicznego. Następnie odbywał praktyki w Rzymie, gdzie w 1500 roku redagował materiały kancelarii papieskiej. Wkrótce przyszedł czas na studia w Padwie, lecz już nie tylko dotyczące prawa, ale i medycyny. Dotarł tam do źródeł starożytnych mówiących o sferycznej budowie Ziemi.
Kontakt z wiedzą starożytnych
Swoje studia medyczne w Padwie ukończył. Został lekarzem. Oprócz tego wykonał doktorat z prawa kanonicznego. Wrócił do kraju, zostając lekarzem biskupa warmińskiego, czyli wspomnianego wuja Łukasza Watzenrode. W 1507 po latach badań inspirowanych materiałami źródłowymi czasów starożytnych, jak również własnymi obserwacjami i przemyśleniami, Kopernik stworzył małe dziełko. Była to niby czytanka, ale ze względu na ryzyko przeznaczone tylko dla grona bliskich zaufanych. Zatytułował je „Komentarzykiem” („Commentariolus”). „Komentarzyk” był to tymczasem pierwowzór jego teorii heliocentrycznej.
Praca u podstaw
Od 1510 roku Mikołaj Kopernik był kanonikiem katedry we Fromborku. Dzięki temu zyskał znacznie lepsze warunki do popierania teorii obserwacjami. W jego dorobku z tamtego okresu można wymienić mapę Warmii. Pełnił również obowiązki lekarza. Wreszcie opracował także nowy kalendarz. W roku 1514 zaczął wreszcie systematyczną analizę, którą była pierwsza Księga dzieła, tego właśnie, które dziś znamy pod nazwą „De Revolutionibus”. Tymczasem stworzył jeszcze mapę Królestwa Polskiego i Litwy. W 1533 roku ukończył teorię heliocentryczną. Kopernik słusznie jednak obawiał się reakcji Kościoła na jego rewolucyjne i sprzeczne z dogmatami tezy, obalające mit na temat Ziemi jako centrum wszechświata. W 1533 założenia teorii Kopernika zostały przedstawione Watykanowi.
Kontrowersyjna teoria
W 1537 roku kandydatura Kopernika na biskupa warmińskiego została zatwierdzona przez króla, dzięki czemu prestiż Kopernika jako naukowca zaczął bronić się sam. Teoria heliocentryczna obudziła wówczas kontrowersje. Dotyczyło to zarówno uznanych światowych naukowców, jak i rzecz jasna pasterzy religijnych, chociażby w osobie Lutra. Padł też ofiarą oszczerstw i gróźb.
Teoria Kopernika poruszyła umysły tęgie w osobach takich jak J. Kupler, Galileusz, Thomasa Digges czy Giordana Bruno. Ważny okazał się wówczas Andrzej Osiander, z wykształcenia teolog. Otóż namówił on Kopernika do publikacji dzieła, ale w formie hipotezy. W ten sposób słusznie uważał, że nie będzie ona antydogmatem w postaci jednoznacznej i udowodnionej prawdy. W 1541 roku profesor Retyk wyjechał z Polski – miał ze sobą rękopis „De Revolutionibus”. Cel był jeden, mianowicie opublikowanie dzieła w Wittenberdze.
Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię
Rok 1542 przyniósł pierwsze wydrukowane dzieła. Rok następny był już datą jego regularnego opublikowania. Mikołaj Kopernik czujnie zadedykował swą pracę papieżowi Pawłowi III. „De Revolutionibus” ukazało się w języku łacińskim, początkowo docierając tylko do wąskiego grona zainteresowanych naukowców. Warto odnotować przy tym fakt, iż rewolucja, jaką dzieło wywołało, nie nastąpiła od razu. Rzeczowa dyskusja na ten temat, objęła szerokie grono uczonych dopiero pod koniec XVI wieku. Ważne, że w 1616 roku władze duchowne umieściły „De Revolutionibus” w indeksie ksiąg zakazanych, poruszając tylko światłe umysły do studiowania teorii Kopernika. Dyskusja powróciła w XVIII wieku, poparta już większą ilością zgromadzonych danych. Należy uznać za sprawę zjawiskową, że „De Revolutionibus” skreślono z indeksu w 1828 roku. Dźwignią postępu było wtedy dzieło Galileusza „Dialog o dwu najważniejszych układach świata: ptolemeuszowym i kopernikowym”, które to w roku 1835 potwierdzało teorie heliocentryczną. Mikołaj Kopernik zmarł 24 maja 1543 roku we Fromborku. Ciało Kopernika złożono w katedrze fromborskiej pod posadzką.
Ciekawostki o Mikołaju Koperniku
- Zmarł na skutek wylewu krwi do mózgu.
- Od roku 1616 do 1822 dzieło Kopernika było figurantem wykazu ksiąg zakazanych, zwanym też wykazem ksiąg zatrutych.
- Obecnie rękopis dzieła Kopernika przechowywany jest w Bibliotece Jagielońskiej.
- Swój bogaty księgozbiór Kopernik zapisał diecezji warmińskiej, z której później Szwedzi w roku 1692 ukradli księgozbiór – obecnie jest w Szwecji.
- Kopernik zajmował się również badaniem przyczyn zarazy w Olsztynie. Odkrył wkrótce, że jej głównym powodem był spożywany zanieczyszczony chleb, bowiem pieczywo często lądowało na ziemi, po czym było konsumowane razem z brudem i zarazkami. Kopernik wpadł wówczas na pomysł, aby smarować pieczywo masłem, aby przywierający do pieczywa bród zniechęcał ludzi do jedzenia. W efekcie, ludność zaczęła dostrzegać problem. Brudny chleb przestał gościć w jadłospisie. Zaraza ustąpiła, natomiast samo smarowanie chleba masłem stało się popularne w całej Europie.
- Gdy mieszkał we Fromborku, był blisko związany z ponad 20 lat młodszą gospodynią-mężatką Anną Szilling. Legenda głosi, że pragmatyczna gospodyni specjalnie obsiała bluszczem zachodnie mury kompleksu katedralnego, aby móc odbywać tam miłosne spotkania z Kopernikiem.
Cytaty Mikołaja Kopernika
„Nic piękniejszego nad niebo, które przecież ogarnia wszystko, co piękne.”
„Nie ma obowiązków większych nad obowiązek względem ojczyzny, dla której nawet życie należy poświęcić.”
„Próżnowaniem poniża się dary natury.”
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Miko%C5%82aj_Kopernik
- http://dzieje.pl/postacie/mikolaj-kopernik-1473-1543
- https://biografia24.pl/mikolaj-kopernik/
Ciekawe artykuły
