Jimmy Carter (ur. w 1924 roku) był amerykańskim politykiem, działaczem Partii Demokratycznej, 39. prezydentem USA w latach 1977 do 1981, a także międzynarodowym działaczem humanitarnym i na rzecz najszerzej pojętych praw człowieka, jak również laureatem Pokojowej Nagrody Nobla w roku 2002.


Krótki życiorys Jimmy’ego Cartera

James Earl Carter Jr. (ur. 1 października 1924 r.) To amerykański polityk i filantrop, który był 39. prezydentem Stanów Zjednoczonych – od 1977 do 1981 r. Członek Partii Demokratycznej, służył jako senator stanu Georgia od 1963 r. do 1967 r. i jako 76. gubernator Georgii od 1971 r. do 1975 r. Od czasu przegranego boju w wyborach toczonego o jego reelekcję, Carter pozostaje aktywny w sektorze prywatnym; w 2002 roku otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla za swoją pracę w założeniu Carter Center, czyli również w świetle działań w ramach palcówki, która stawia sobie za cel poszerzanie wiedzy o równouprawnieniu.

Stawiał sobie za cel odprężenie na gruncie zarówno ostrego kursu segregacji rasowej wewnątrz USA, jak i zagranicznej polityki – mając na celu zbliżenie dyplomatyczne chociażby krajów Bliskiego Wschodu, oraz globalnie na linii USA – Związek Radziecki. Efekty, jakkolwiek dające się mierzyć w dziedzinie znoszenia segregacji rasowej i równouprawnienia w Stanach Zjednoczonych, nie były jednak zbyt trwałe w wymiarze międzynarodowym, zwłaszcza jeśli chodzi o wyścig zbrojeń świata podzielonego bipolarnie na strefy wpływów z jednej strony USA, a z drugiej ZSRR.

Rozszerzona biografia Jimmy’ego Cartera

Lata wczesne i edukacja

James Earl Carter Jr. urodził się 1 października 1924 r. w miejscowości Plains, w stanie Georgia, w szpitalu, w którym jego matka była zatrudniona jako pielęgniarka. Carter był pierwszym prezydentem USA, który urodził się w szpitalu. Był najstarszym synem Bessie Lillian (z domu Gordy), oraz Jamesa Earla Cartera, który był potomkiem angielskiego imigranta Thomasa Cartera, ten z kolei osiedlił się w Wirginii w 1635 roku. Wiele pokoleń Carterów żyło jako hodowcy bawełny w stanie Georgia. Carter jest również potomkiem Thomasa Cornella, przodka założyciela Cornell University, i jest bardzo blisko spokrewniony z Richardem Nixonem i Billem Gatesem.

Ojciec Cartera był odnoszącym sukcesy lokalnym biznesmenem, który prowadził sklep wielobranżowy i był inwestorem łożącym na rzecz pól uprawnych. Oprócz tego służył jako rezerwowy podporucznik w korpusie kwatermistrza armii USA podczas I wojny światowej.

Rodzina przeprowadziła się kilka razy w okresie niemowlęcym Cartera Juniora. Carterowie osiedlili się na terenie przyległym do polnej drogi, gdzie prawie w całości mieszkały zubożałe rodziny afroamerykańskie. W końcu Carterowie doczekali się jeszcze trojga dzieci: Glorię, Rutha i Billy’ego. Carter dobrze dogadywał się z rodzicami, chociaż jego matka pracowała przez wiele godzin i często była nieobecna w czasie jego dzieciństwa. Chociaż ojciec Earl był zdecydowanie zwolennikiem segregacji, pozwolił swemu synowi zaprzyjaźnić się z dziećmi czarnych farmerów. Carter był przedsiębiorczym nastolatkiem, który otrzymał własny akr ziemi uprawnej od Earla, gdzie uprawiał, pakował i sprzedawał orzeszki ziemne. Wynajmował również część zakupionego przez siebie mieszkania.

Jimmy Carter uczęszczał do liceum Plains od 1937 do 1941 roku. W tym czasie rolnictwo uległo nagłemu zubożeniu w wyniku Wielkiego Kryzysu, ale rodzina skorzystała z dotacji dla rolnictwa w ramach New Deal, a wówczas Earl objął pozycję lidera społeczności. Młody Jimmy był sumiennym uczniem, z wyraźnym zamiłowaniem do czytania. Jako nastolatek Carter grał w drużynie koszykówki Plains High School; dołączył także do Future Farmers of America, a to jako że przez całe późniejsze życie interesował się obróbką drewna.

Dziedzictwo Earla

Carter ukończył później Akademię Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych w 1946 roku – z tytułem licencjata nauk ścisłych zasilił następnie szeregi Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych, gdzie służył na okrętach podwodnych. Po śmierci ojca w 1953 r. Carter porzucił karierę morską i wrócił do domu w Georgii, aby przejąć stery w rodzinnym biznesie uprawy orzechów ziemnych. Carter odziedziczył stosunkowo niewiele po spłacie długów ojca i podziale majątku między dzieci. Niemniej jednak jego ambicja, aby rozwinąć działalność oparta na hodowli orzeszków została spełniona.

Aktywista Demokratów prezydentem

Carter był zmotywowany do przeciwstawienia się politycznej atmosferze segregacji rasowej i wspierania rosnącego ruchu na rzecz praw obywatelskich. Został w efekcie aktywistą w Partii Demokratycznej. W latach 1963–1967 Carter działał w senacie stanu Georgia, a w 1970 r. został wybrany na gubernatora tego stanu, pokonując byłego gubernatora Carla Sandersa w związku z zapatrywaniami odnośnie segregacji, opowiadając się za akcją afirmatywną wobec mniejszości etnicznych. Carter pozostał na stanowisku gubernatora do 1975 roku. Pomimo tego, że był nie był kandydatem na czarnego konia demokratów w wyścigu do fotela prezydenckiego (który był wprawdzie mało znany poza stanem Georgia na początku kampanii), Carter, jak się okazało, wygrał nominację na prezydenta w 1976 roku. W wyborach powszechnych natomiast Carter występował jako outsider i ledwo pokonał urzędującego republikańskiego prezydenta Geralda Forda. Jako ewangelickiemu chrześcijaninowi Carterowi przypisuje się znaczne zbliżenie tej wiary do głównego nurtu wyznań amerykańskich; promowanie jego pobożnej wiary chrześcijańskiej jako elementu kwalifikacji na ścieżce wyborczej kampanii było w tym czasie bezprecedensowe i jest postrzegane jako znaczące wydarzenie w rozwoju chrześcijańskiej prawicy w Ameryce.

Przebieg prezydentury

Drugiego dnia urzędowania Carter ułaskawił wszystkich uchylających się przed poborem wojskowym w związku z wojną w Wietnamie. W trakcie kadencji Cartera jako prezydenta utworzono dwa nowe wydziały na poziomie gabinetu, Departament Energii i Departament Edukacji. Ustanowił krajową politykę energetyczną, która obejmowała konserwację, kontrolę cen i szerzenie nowych technologii. W sprawach zagranicznych Carter realizował Porozumienie z Camp David (USA-Izrael-Egipt), traktaty związane z działaniem Kanału Panamskiego, drugą rundę rozmów z ZSRR w sprawie strategicznego ograniczenia broni (SALT II) oraz powrót Strefy Kanału Panamskiego do Panamy. Na froncie gospodarczym natomiast Carter stanął w obliczu uporczywej stagflacji, połączenia bowiem wysokiej inflacji, wysokiego bezrobocia i powolnego wzrostu gospodarczego. Kres jego prezydentury miał miejsce pod znakiem przetrzymywania amerykańskich zakładników w Iranie w latach 1979–1981, kryzysu energetycznego w 1979 r., wypadku nuklearnego na Three Mile Island oraz inwazji Związku Radzieckiego na Afganistan. W odpowiedzi na inwazję Carter eskalował zimną wojnę, a kiedy już zakończył odprężenie, nałożył embargo na ZSRR, ogłosił Doktrynę Cartera i poprowadził bojkot Letnich Igrzysk Olimpijskich w Moskwie w 1980 roku.

Obserwator, pisarz, aktywista i rekordzista

W 1980 r. Carter przegrał wybory prezydenckie na rzecz republikańskiego kandydata Ronalda Reagana. Oceny historyków i politologów zwykle oceniają Cartera jako przeciętnego prezydenta – a to w świetle zwłaszcza efektywności działań w ramach interesu narodowego USA

W 1982 r. Jimmy Carter założył Carter Center, aby promować i rozszerzać prawa człowieka. Dużo podróżował, aby prowadzić negocjacje pokojowe, monitorować wybory oraz usprawniać zapobieganie chorobom i ich eliminację w krajach rozwijających się. Carter jest uważany za kluczową postać w działalności charytatywnej Habitat for Humanity. Napisał ponad 30 książek, od wspomnień politycznych po poezję, nadal aktywnie komentując toczące się sprawy amerykańskie i globalne, takie jak konflikt izraelsko-palestyński. Carter, najstarszy z pięciu żyjących prezydentów USA, jest najdłużej żyjącym prezydentem, najdłużej emerytowanym prezydentem, pierwszym żyjącym czterdzieści lat po inauguracji i pierwszym, który osiągnął wiek 95 lat.

Jimmy Carter poślubił Rosalynn Smith w 1946 roku. Z tego małżeństwa urodziło się trzech synów: John William, James Earl III oraz Donnel Jeffrey oraz jedna córka: Amy Lynn.

Ciekawostki o Jimmy’m Carterze

  • W 2002 r Jimmy Carter otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla jako jedyny prezydent USA po zakończonej kadencji.
  • W 1976 r. Carter został Człowiekiem Roku według magazynu „Time”.
  • Był pierwszym prezydentem Stanów Zjednoczonych urodzonym w szpitalu, do tego pierwszym jaki zdołał osiągnąć wiek lat 95.
  • Jego ojciec, jakkolwiek zwolennik segregacji rasowej, pozwalał synowi bawić d=się z dziećmi czarnoskórymi. Stąd też przyjaźnie jakie nawiązał młody Jimmy, a później jego działalność w ramach praw człowieka.
  • W związku z niesłychanie ożywioną działalnością literacką Cartera, utworzono w 1986 roku bibliotekę prezydencką Carter Presidental Center.
  • Zarówno Jimmy Carter, jak i rodzice prezydenta oraz wszyscy z trojga jego rodzeństwa zachorowali na nowotwór.
  • Jako baptysta, Carter był zdecydowanym zwolennikiem tolerancji religijnej, w łonie której najchętniej widział zbliżenie między rozmaitymi odłamami religijnymi, zwłaszcza chrześcijaństwa.

Cytaty Jimmy’ego Cartera

„Zamiast być championami na rzecz wolności i demokracji, toczymy nieuzasadnione i głęboko niesprawiedliwe wojny, czyniące znacznie więcej złego.”

„Republikanie to ludzie z wąskimi horyzontami, którzy boją się przyszłości.”

„Nie powinniśmy angażować się w sprawy innego kraju, chyba, że stanowi on zagrożenie dla naszego bezpieczeństwa.”

„Irak jest niesłuszną wojną.”

Źródła

https://pl.wikipedia.org/wiki/Jimmy_Carter
https://www.biography.com/us-president/jimmy-carter
https://en.wikipedia.org/wiki/Jimmy_Carter
https://biografia24.pl/jimmy-carter/
https://pl.wikiquote.org/wiki/Jimmy_Carter

Jak oceniasz ten artykuł?

Kliknij na gwiazdki i oceń. Twoja opinia jest dla nas ważna.

Średnia głosów to 0 / 5. Oddanych głosów: 0

Brak oddanych głosów. Bądź pierwszym, który oceni artykuł!

Przykro nam, że tak oceniłeś ten artykuł.

Pomóż nam usprawnić ten artykuł. Doceniamy konstruktywną krytykę.

W jaki sposób możemy poprawić ten artykuł?

Ciekawe artykuły