Jan Kochanowski

Jan Kochanowski przyszedł na świat w roku 1530, w miejscowości Sycyno pod Radomiem. Zmarł w roku 1584 w Lublinie. Był polskim poetą, twórcą renesansowym i tłumaczem, królewskim sekretarzem i wojskim sandomierskim, jak również prepozytem kapituły katedralnej poznańskiej.

Jan Kochanowski

Kliknij, aby przeczytać życiorys Jana Kochanowskiego:

Jan Kochanowski

Krótki życiorys Jana Kochanowskiego

Jan Kochanowski urodził się w 1530 roku w Sycynie koło Zwolenia. Był i pozostaje najsłynniejszym polskim poetą renesansowym. Należy do absolutnej czołówki ludzi polskiego renesansu ze względu na niezwykle szerokie wykształcenie, które warunkowało status jego jako erudyty, człowieka o bardzo szerokich horyzontach, również zainteresowaniach, które na tle ówczesnej szlachty było na tyle rzadkie, by można było śmiało nazwać Kochanowskiego ewenementem. W jego poglądach na życie wyraźnie zaznaczają się inspiracje starożytne, w tym nurt filozofii stoickiej, epikurejskiej i neoplatońskiej. Wiele z jego dzieł to pozycje ponadczasowe, stanowiące kanon lektur obowiązkowych – wystarczy wspomnieć na przykład jego utwór pt. „Odprawa posłów greckich” lub „Treny”. Kochanowski w ten sposób istotnie wpłynął na język polski, bo o wpływie na literaturę nie trzeba przypominać. Kochanowski zaznaczył swą obecność na tyle mocno, aby jego dzieła gościły w kanonie obowiązkowych lektur szkolnych. Był twórcą wybitnym, dbającym o czystość formy oraz idącej z nią w parze czystością treści. Zmarł 22 sierpnia 1584 w Lublinie.

Biografia rozszerzona Jana Kochanowskiego

Młodość w duchu renesansowym

Jan Kochanowski pochodził z rodziny szlacheckiej oraz wielodzietnej. Miał jedenaścioro rodzeństwa. Ojciec Jana, pracował jako sędzia sandomierski, kierując jednocześnie rodzinnymi dobrami. Matka była według źródeł osobą roztropną i inteligentną, zaszczepiającą dzieciom życie zgodne ze zdrowym rozsądkiem. Jan Kochanowski już w wieku czternastu lat był studentem Akademii w Krakowie. W źródłach odnajdujemy, że w roku 1551 Kochanowski rozpoczął długoletnią podróż po krajach europejskich. Był najpierw dwa lata w Królewcu, następnie kilka lat w Padwie. W Królewcu natomiast uzyskał stypendium od Księcia Albrechta. Pobyt w Padwie przerwała śmierć jego matki, lecz do Padwy wrócił, by później udać się do Francji. Tym nie mniej to Padwa była miejscem, gdzie rozwijał się intelektualnie. Studiował tam ideały renesansowe, dyskutował z innymi twórcami, dochodząc do wniosków przy studiach nad wybitnymi myślicielami starożytności. Dzięki temu poznawał liczne style, mnogość tematów, różne sposoby obrazowania i komponowania wypowiedzi – temu poświęcał się, co też pociągało go niezmiernie. Był to w końcu czas, gdy współcześni mu wybitni Francuzi, pragnęli na rozmaite sposoby oddać odrodzonego ducha antyku. To właśnie wtedy, wzorując się na dawnych epitafiach greckich, Kochanowski napisał łacińskie epitafium ku czci swoich rodziców, które można dziś podziwiać w Kaplicy Kochanowskich w kościele parafialnym w Zwoleniu.

Okres dworski

Wraz z końcem lat ’50 XVI wieku Kochanowski powraca do Polski. Otwiera w ten sposób swój okres dworski, a trwający całe piętnaście lat. Wchodzi wówczas w posiadanie majątku po rodzicach. Został również sekretarzem w kancelarii królewskiej. To z pewnością okres rozkwitu jego twórczości. Ma na to wpływ sam dworski klimat, który podziałał stymulująco i zachęcająco. Miał wówczas miejsce jego świetny kontakt z innymi literatami i dworzanami, doświadczał obecności wybitnych humanistów, których skupiał Kraków. Kochanowski skoncentrował się szczególnie na kwestiach bieżących, także na polityce, w twórczości ma miejsce sprawa tolerancji i wyznań, czy w końcu tak zwanej naprawy Rzeczypospolitej. Powstała wtedy „Ioannis Cochanovii Elegiarum libri duo”, jako odpis wczesnej redakcji łacińskich Elegii, znacznie jednak różniąc się od wersji drukowanej. Słynny później utwór „O śmierci Jana Twardowskiego, Kasztelana Tarnowskiego, do syna jego, Jana Krisztofa”, a także utwór „Zuzanna” to już początek lat sześćdziesiątych, które zapowiadały najlepsze.

Kochanowski w Czarnolesie

Niewątpliwie doniosłym był fakt obecności Kochanowskiego przy Zygmuncie Auguście w trakcie poprowadzonej przez króla wyprawy na Litwę. Kochanowski był również później w Lublinie, czyli w czasie, gdy odbywał się tam sejm unijny. Później przyszedł czas na jego rezydowanie w Czarnolesie, gdzie po śmierci króla osiadł. Powstała tam „Pieśń albo dziękczynienie Pau Bogu”, następnie „Szachy” i „Zgoda”. W roku 1575 Kochanowski ożenił się szczęśliwie z Dorotą Podlodowską. Pędził wówczas spokojny żywot ziemianina. Poświęcał czas na prace literackie dzięki czemu powstała „Odprawa posłów Greckich”. Niestety czas spokoju ducha i szczęśliwości mija bezpowrotnie gdy odchodzą przedwcześnie dwie jego córki, w tym słynna Urszulka. Powstały bowiem „Treny”, choć przebłyski pewnego optymizmu przyniosły również „Fraszki”. Zmarł nagle 22 sierpnia 1584 roku w Lublinie. Po śmierci ukazuje się jeszcze jego „Proporzec albo hołd pruski”.

Ciekawostki o Janie Kochanowskim

• Zmarł nagle na atak serca w wieku 54 lat.
• Mimo całej swojej religijności w trenach J,K, poddaje wątpliwości istnienie Boga.
• Kochanowski napisał Odprawę posłów greckich – pierwszą i jedyną w naszej literaturze tragedię humanistyczną.
• Badaniem czaszki Kochanowskiego, która od 200 lat znajduje się w Muzeum Czartoryskich w Krakowie, zajęli się uczeni z krakowskiego Instytutu Ekspertyz Sądowych. Okazało się, że nie mogła ona należeć do Kochanowskiego, ponieważ czaszka należała do ok. 40-letniej kobiety o pucołowatej twarzy, dużym szerokim nosie i skośnych oczach.
• Kochanowski przejął sześć wsi oraz miał prawo do pobierania dziesięciny z kilku innych. Po dziesięciu latach zrzekł się probostwa w Poznaniu i Zwoleniu, a zaraz potem ożenił z Dorotą i osiadł w Czarnolesie.
• Jan Kochanowski rzeczy przyjemne spędzał wieczorem, a rzeczy pożyteczne od rana do południa.
• Imię poety noszą liczne szkoły w całej Polsce, jest nim także opatrzony uniwersytet w Kielcach.
• Kochanowski jest też jednak patronem polskiej szkoły w Norridge nieopodal lotniska O’Hare w Chicago.

Cytaty Jana Kochanowskiego

„A mnie ubóstwo dlatego wydaje się godnym pochwały, że nie grozi mu złodziej ani okrutny wróg.”

„Nigdy nie brak w miłości obawy.”

„Gdzie się myśli nie zgodzą, tam przyjaźń dziurawa.”

„A szkoda zwać człowiekiem, kto bydlęce żyje (…).”

„Cnota skarb wieczny, cnota klejnot drogi.”

Źródła

https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Kochanowski
http://culture.pl/pl/tworca/jan-kochanowski
http://kochanowski.klp.pl/a-5868.html