Jan Gutenberg

Johannes Gutenberg zapisał się w historii jako wynalazca pierwszej maszyny drukarskiej oraz twórca pierwszego światowego wydawnictwa, co diametralnie odmieniło oblicze średniowiecznej Europy. Jego odkrycie stanowiło punkt zwrotny w rozwoju nauki, kultury oraz licznych innych dziedzin życia społecznego.

Jan Gutenberg – życiorys

Co ciekawe, Gutenberg urodził się jako Johannes Gensfleisch, co dosłownie można przetłumaczyć z niemieckiego jako „gęsie mięso”. Nazwisko, pod którym znamy go dzisiaj, pochodzi od nazwy domu „Hof zum Gutenberg” w Moguncji, gdzie mieszkał przez długi czas. – Zaskakująco mało wiemy o życiu samego wynalazcy – zauważa profesor Zdzisław Pietrzyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego. – Zachowało się zaledwie około trzydziestu dokumentów źródłowych, dotyczących głównie jego działalności zawodowej i licznych problemów prawnych. Jak na osobę, która wywołała tak znaczącą rewolucję kulturowo-oświatową, ta liczba jest wyjątkowo skromna – dodaje.

Droga Gutenberga do sukcesu nie była łatwa. Wynalazca zmagał się z poważnymi problemami finansowymi; na realizację swojego pomysłu zaciągnął znaczne pożyczki. – Był on człowiekiem mocno zadłużonym, co prowadziło do licznych procesów sądowych – tłumaczy prof. Pietrzyk. – Ostatecznie zmuszony został podzielić się osiągnięciem oraz zyskami z przedsięwzięcia ze swoimi wierzycielami, gdyż spory finansowe doprowadziły go przed oblicze sądu.

Warto podkreślić, że wynalazek Gutenberga był odpowiedzią na rosnące potrzeby ówczesnego rynku książek. W XIV wieku w Europie zachodziły dynamiczne zmiany dotyczące edukacji uniwersyteckiej, co wiązało się ze wzrostem zapotrzebowania na podręczniki. Dotychczasowe metody kopiowania rękopisów były niewystarczające, a nawet pojawienie się papieru i pierwszych technik kopiowania nie rozwiązało problemu wysokich kosztów produkcji. Gutenberg, z zawodu grawer, posiadał umiejętności obróbki metalu, co pozwoliło mu stworzyć ruchome czcionki. W 1438 roku, dzięki wsparciu finansowemu wspólników, zamówił on wykonanie prasy drukarskiej wraz z matrycami u lokalnego stolarza. Większość historyków przyjmuje, że przełomowy wynalazek Gutenberga powstał około roku 1440.

Znanym na całym świecie dziełem Gutenberga jest tzw. Biblia Gutenberga, której jedyny polski egzemplarz znajduje się obecnie w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie. – To prawdziwy skarb sztuki drukarskiej, liczący ponad sześćset kart i wydany pierwotnie w dwóch tomach pomiędzy 1452 a 1455 rokiem – wyjaśnia Wincenty Pytlik, konserwator w pelplińskim muzeum. – Biblia ta, oprawiona w drewniane deski pokryte skórą, przyczyniła się do powstania popularnego dziś powiedzenia „przeczytać od deski do deski” – dodaje.

Warto jeszcze raz podkreślić, że Gutenberg mógł osiągnąć swój sukces dzięki umiejętnościom obróbki metalu, które nabył pracując jako grawer. To właśnie dzięki tej wiedzy stworzył ruchome metalowe czcionki, umożliwiające masową produkcję książek, co stanowiło fundamentalny przełom technologiczny w dziejach Europy.

Partner artykułu

Blenda do kominka