George Stephenson (1781-1848) to brytyjski wynalazca i inżynier, który do historii przeszedł jako twórca pierwszej nowoczesnej lokomotywy parowej. Z tego powodu często nazywany jest „ojcem kolei parowych”.
George Stephenson – życiorys
George Stephenson urodził się 9 czerwca 1781 roku w Wylam (Wielka Brytania).
U schyłku XVIII wieku, w 1748 roku, na trasie o długości kilku kilometrów prowadzącej od kopalni w Wylam do rzeki Tyne powstała kolejka konna. Zastosowano w niej drewniane tory, a wózki ciągnięte były przez konie – system ten stanowił wczesną prekursorkę późniejszych kolei. Młody Stephenson wychował się w cieniu tych innowacyjnych rozwiązań, a w 1802 roku rozpoczął pracę przy obsłudze silnika parowego w kopalni. Przez następne dziesięć lat zgłębiał tajniki maszyn parowych, a w 1812 roku rozpoczął ich budowę.
Pierwszy parowóz Stephenson skonstruował 14 czerwca 1814 roku. Był to pojazd służący do transportu węgla z kopalni, nazwany Blucher, na cześć pruskiego generała. Charakteryzował się zdolnością do ciągnięcia 30-tonowego ładunku z prędkością 6 km/h i był pierwszym pojazdem tego typu wyposażonym w koła obręczowe, zapewniające dobrą przyczepność do toru. W ciągu kolejnych pięciu lat Stephenson skonstruował aż szesnaście takich maszyn.
Jeszcze większe osiągnięcie przyszło, kiedy Stephenson otrzymał zlecenie na budowę 13-kilometrowej linii kolejowej od Hetton do Sunderland. Wykorzystując naturalne pochylenia terenu, stworzył odcinki, na których wagony mogły swobodnie staczać się, podczas gdy na innych były ciągnięte przez parowóz. Była to pierwsza linia kolejowa, która nie wykorzystywała zwierząt jako siły pociągowej. Linia ta została otwarta w 1822 roku.
W 1821 roku rozpoczęto realizację projektu kolei Stockton & Darlington. Pierwotnie planowano wykorzystać konie do ciągnięcia wózków po metalowych szynach, ale po spotkaniu ze Stephensonem, dyrektor spółki Edward Pease zmienił plany. Prace rozpoczęły się w 1822 roku, a we wrześniu 1825 roku George Stephenson ukończył budowę pierwszego parowozu dla nowej kolei. Początkowo nazwany Active, wkrótce przemianowano go na Locomotion. Kolej Stockton & Darlington została oficjalnie otwarta 27 września 1825 roku. George Stephenson osobiście prowadził parowóz Locomotion, który ciągnął ładunek 80 ton węgla i mąki na dystansie 16 km przez ponad dwie godziny, na jednym z odcinków osiągając prędkość 39 km/h. Do parowozu dołączono specjalnie skonstruowany wagon pasażerski, nazwany Experiment, na pokładzie którego przewieziono uczestników ceremonii otwarcia. Był to pierwszy w historii przewóz pasażerów koleją napędzaną parowozem.
Podczas budowy kolei S&D George Stephenson zauważył, że nawet niewielkie nachylenie terenu znacząco zmniejsza prędkość parowozu, a niewielkie spadki terenu sprawiają, że prymitywne hamulce stają się nieskuteczne. Wyciągnął z tego wniosek, że tory kolejowe powinny być jak najbardziej poziome. Wykorzystał tę wiedzę, kiedy pracował nad koleją Bolton & Leigh oraz Liverpool & Manchester, wykonując serię skomplikowanych wykopów, nasypów i wiaduktów kamiennych, aby wyrównać trasę kolejową.
W 1829 roku budowa kolei Liverpool & Manchester zbliżała się ku końcowi, więc dyrektorzy tego przedsięwzięcia ogłosili konkurs na dostawę parowozów. W październiku przeprowadzono konkurs o nazwie Rainhill Trials. Stephenson zaprezentował tam swoją maszynę – Rocket, a jego efektowne zwycięstwo w konkursie sprawiło, że maszyna ta prawdopodobnie stała się najbardziej znaną lokomotywą na świecie.
Uroczystość otwarcia kolei L&MR 16 września 1830 roku była istotnym wydarzeniem, które przyciągnęło czołówkę rządu i przemysłu, w tym premiera księcia Wellingtona. Uroczystość została zepsuta przez tragiczny wypadek – śmierć Williama Huskissona, parlamentarzysty z Liverpoolu, który został potrącony przez parowóz Rocket. Pomimo tego, kolej okazała się wielkim sukcesem. Stephenson stał się bardzo znanym człowiekiem i zaoferowano mu propozycję zostania głównym inżynierem ds. kolei.
George Stephenson zmarł 12 sierpnia 1848 w Chesterfield (Wielka Brytania).
Jeśli jesteś miłośnikiem kolei, koniecznie odwiedź sklep kolejowy. Jest to świetne miejsce dla miłośników kolei i osób, które chcą kupić prezent dla kolejarza czy fana kolei.
Ciekawe artykuły
