Franklin Delano Roosevelt (ur. 1882 – zm. 1945), był amerykańskim politykiem, 32. prezydentem USA, który został wybrany czterokrotnie na najwyższy urząd Stanów Zjednoczonych (w latach 1933-1945), co czyni go jedynym takim człowiekiem w historii tego kraju.


Krótki życiorys Franklina Delano Roosevelta

Franklin Delano Roosevelt przyszedł na świat 1882 r. w Hyde Park w stanie Nowy Jork. Był amerykańskim politykiem, prezydentem USA. Roosevelt studiował na prestiżowym Uniwersytecie Harvarda oraz na Columbia University. Po studiach podjął się zawodu prawnika. Wbrew woli jego zamożnej rodziny, ożenił się z Eleonor Roosevelt, która była daleką kuzynką Roosevelta. W 1910 r. Franklin Roosevelt został wybrany senatorem stanu Nowy Jork – z ramienia amerykańskich Demokratów. Prezydent Woodrow Wilson mianował go wkrótce asystentem sekretarza marynarki. W latach 20. jego kariera jednak nagle stanęła pod znakiem zapytania, a to z powodu drastycznie pogarszającego się stanu zdrowia. Tymczasem w 1928 r. współzałożył on fundację, której celem były badania nad polio, czyli nad chorobą, na którą cierpiał. W tym samym roku 1928 Roosevelta wybrano na gubernatora stanu Nowy Jork. Natomiast został prezydentem Stanów Zjednoczonych w 1933 r. Kadencję pełnił wówczas aż do 1945 r., był wybierany bowiem aż czterokrotnie. Podczas swojej prezydentury Roosevelt przeprowadził bardzo trudne reformy ekonomiczne jak i społeczne. Nawiązał oprócz tego dyplomatyczne stosunki z Związkiem Sowieckim w 1933 r. W 1941 r. wspólnie z Winstonem Churchillem złożył swój podpis pod projektem Karty Atlantyckiej. Franklin Roosevelt został współorganizatorem Organizacji Narodów Zjednoczonych. Zmarł w miejscowości Warm Springs 12 kwietnia 1945 r. na skutek krwotoku w mózgu.

Rozszerzona biografia Franklina Delano Roosevelta

Dzieciństwo

Franklin Delano Roosevelt urodził się 30 stycznia 1882 r. w mieście Hyde Park w stanie Hudson Valley w Nowym Jorku, jako syn biznesmena Jamesa Roosevelta I i jego drugiej żony, Sary Ann Delano. Rodzice Roosevelta będąc kuzynostwem, pochodzili z zamożnych starych rodzin nowojorskich, odpowiednio Roosevelts, Aspinwalls i Delanos. Przodkowie Roosevelta wyemigrowali do Nowego Amsterdamu w XVII wieku, by później rozwinąć się będąc wpierw kupcami, a w końcu właścicielami ziemskimi.

Franklin miał przyrodniego brata, Jamesa „Rosy” Roosevelta, który był dzieckiem z poprzedniego małżeństwa jego ojca. Franklinowi przyszło dorastać w zamożnej rodzinie. Jego ojciec, James Roosevelt I, ukończył Harvard Law School w 1851 r., ale postanowił nie praktykować prawa, ponieważ otrzymał spadek po dziadku. Ojciec Roosevelta był wybitnym demokratą, który pewnego razu zabrał Franklina na spotkanie z prezydentem Groverem Clevelandem do Białego Domu. Tymczasem to Sara miała dominujący wpływ na jego wychowanie we wczesnych latach Franklina. Kiedyś oświadczyła: „Mój syn Franklin jest Delano, a nie Rooseveltem”. Jego ojciec, James, który miał 54 lata gdy urodził się Franklin, był uważany przez niektórych za ojca zdystansowanego, choć biograf James MacGregor Burns wskazuje, że między ojcem a synem dochodziło do standardowych jak na owe czasy interakcji.

Roosevelt nauczył się jeździć, strzelać, wiosłować i grać w polo i tenisa ziemnego. W młodości zaczął grać w golfa, stając się utalentowanym zawodnikiem. W późnych latach młodzieńczych był mistrzem klubu w małym klubie golfowym na wyspie Campobello w Nowym Brunszwiku, w Kanadzie, gdzie jego rodzina miała letni domek. Nauczył się pływać wcześnie, a gdy miał 16 lat, jego ojciec dał mu żaglówkę.

Edukacja i wczesna kariera

Częste podróże do Europy sprawiły, iż wcześnie opanował znajomość języka niemieckiego i francuskiego. W Niemczech przebywał w wieku dziewięciu lat i do wieku swych 14 lat uczył się pod okiem doborowych korepetytorów. Następnie uczęszczał do Groton School, biskupiej szkoły z internatem w Groton, w Massachusetts. Dyrektor placówki głosił obowiązek pomagania mniej szczęśliwym i zachęcał swoich uczniów do służby publicznej. Tenże człowiek właśnie wywarł silny wpływ na całe życie Roosevelta, będąc później na jego ślubie oraz odwiedzając swego podopiecznego, gdy ten był już prezydentem.

Podobnie jak większość jego kolegów z klasy w Groton, Roosevelt poszedł do Harvard College. Był tam przeciętnym studentem akademickim. Później oświadczył: „Przez cztery lata chodziłem na studia ekonomiczne i wszystko, czego mnie nauczono, było złe”. Był tam też członkiem bractwa Alpha Delta Phi oraz Fly Clubu. Roosevelt był stosunkowo przeciętny jako student lub sportowiec, ale został wkrótce redaktorem naczelnym gazety Harvard Crimson, co bez wątpienia wymagało wielkich ambicji, energii i umiejętności zarządzania innymi.

Ojciec Roosevelta zmarł w 1900 r., powodując u syna wielki żal i cierpienie po tej stracie. W następnym roku kuzyn Roosevelta, Theodore Roosevelt, został prezydentem Stanów Zjednoczonych. Energiczny styl przywództwa i zapał reformatorski Teodora uczyniły go wzorem do naśladowania i bohaterem Franklina. Roosevelt ukończył Harvard w 1903 roku z tytułem A.B. z historii. Rozpoczął naukę w Columbia Law School w 1904 r., ale porzucił tą uczelnię w 1907 r. w związku ze zdaniem egzaminu adwokackiego w stanie Nowy Jork. W 1908 r. Podjął pracę w prestiżowej firmie Carter Ledyard & Milburn na Wall Street, pracując w wydziale prawa tejże firmy.

Na szerokich wodach

W 1905 roku Franklin D. Roosevelt ożenił się ze swoją dalszą kuzynką, Eleanor Roosevelt. Doczekali się później sześciorga dzieci, z których pięcioro przeżyło do dorosłości. Roosevelt wygrał wybory do senatu stanu Nowy Jork w 1910 roku, a następnie pełnił funkcję asystenta sekretarza marynarki wojennej pod przewodnictwem prezydenta Woodrowa Wilsona – podczas I wojny światowej. W 1921 roku Roosevelt zachorował na chorobę paraliżującą, uważaną wówczas za polio – jego nogi ogarnął trwały sparaliż. Usiłując dojść do siebie, Roosevelt założył centrum leczenia w Warm Springs w stanie Georgia, właśnie dla osób z polio. Pomimo braku zdolności do samodzielnego chodzenia, Roosevelt powrócił jednak na stanowisko publiczne, wygrywając wybory na gubernatora Nowego Jorku w 1928 r. Pełnił on tę funkcję w latach 1929–1933 jako swoisty gubernator reform, promujący programy walki z kryzysem gospodarczym nękającym Stany Zjednoczone Stany w tym czasie.

Ciąg dalszy reform

W wyborach prezydenckich w 1932 roku Roosevelt pokonał republikańskiego prezydenta Herberta Hoovera. Objął zatem urząd podczas szalejącego Wielkiego Kryzysu, najgorszego kryzysu gospodarczego w historii Stanów Zjednoczonych. W ciągu pierwszych 100 dni przewodził bezprecedensowemu ustawodawstwu federalnemu i wydawał mnóstwo rozporządzeń wykonawczych, które ustanowiły tak zwany Nowy Ład – różnorodne programy mające na celu wszystko co mieściło się pod hasłem „pomoc, odbudowa i reforma”. Stworzył wiele programów, aby zapewnić pomoc bezrobotnym i rolnikom, jednocześnie starając się o poprawę sytuacji gospodarczej m.in. w National Recovery Administration, instytucji umożliwiającej rozmaitym branżom preferowanie „kodeksów uczciwej konkurencji”, dzięki którym możliwe okazały się choćby regulacje cenami. Roosevelt zainicjował w ten sposób także poważne reformy regulacyjne związane z wzajemnym oddziaływaniem finansów, komunikacji i pracy. Wykorzystał radio, by rozmawiać bezpośrednio z narodem amerykańskim, w ramach tak zwanego „czatu przy kominku”, a emitowanego podczas jego to właśnie prezydentury – został co więcej pierwszym amerykańskim prezydentem, który został wyemitowany w telewizji.

Sukcesy wyrosłe w trudzie

Gospodarka pod jego rządami uległa szybkiej poprawie w latach 1933–1936, a Roosevelt wygrał reelekcję na prezydenta USA w 1936 r. Jednak gospodarka ponownie zapadła w głęboką recesję w 1937 r., w związku z czym w 1938 r., czyli po wyborach w 1936 r. Roosevelt dążył do uchwalenia ustawy o reorganizacji sądownictwa, który zwiększyłby rozmiar kompetencji Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych. Jednak opozycyjna wobec niego koalicja konserwatywna, która powstała w 1937 roku, uniemożliwiła uchwalenie wspomnianej ustawy i zablokowała wdrażanie kolejnych programów i reform Nowego Ładu. Do najważniejszych zachowanych programów i przepisów wdrażanych na mocy działań Roosevelta należą: Komisja Papierów Wartościowych i Giełd, Ustawa o krajowych stosunkach pracy, Federalna Korporacja Ubezpieczeń Depozytów, Ubezpieczenia Społeczne oraz Ustawa o uczciwych normach pracy z 1938 r., która między innymi zabraniała pracy dzieciom i stworzyła prawo do płacy minimalnej.

II wojna światowa

Stany Zjednoczone ponownie wybrały FDR w 1940 r. na jego trzecią kadencję, co czyni go jedynym prezydentem USA, który służył przez więcej niż dwie kadencje. Po zbliżającej się II wojnie światowej po 1938 r. Roosevelt udzielił silnego wsparcia dyplomatycznego i finansowego Chinom, Wielkiej Brytanii i ostatecznie Związkowi Radzieckiemu, podczas gdy USA pozostawały oficjalnie neutralne. Po japońskim ataku na Pearl Harbor w dniu 7 grudnia 1941 r., czyli wydarzeniu, które nazwał on słynną „datą, która będzie żyła w niesławie”, Roosevelt uzyskał zgodę kongresową na wypowiedzenie wojny Japonii, a kilka dni później Niemcom i Włochom. Wspierany przez swojego najlepszego pomocnika, Harry’ego Hopkinsa i przy bardzo silnym wsparciu narodowym, ściśle współpracował z premierem Wielkiej Brytanii Winstonem Churchillem, przywódcą Związku Radzieckiego Józefem Stalinem i chińskim generałem Chiang Kai-shekiem w kierowaniu mocarstwami sprzymierzonymi przeciwko mocarstwom Osi. Roosevelt nadzorował mobilizację gospodarki USA w celu wsparcia działań wojennych i wdrożył pierwszą europejską strategię, czyniąc porażkę Niemiec priorytetem nawet nad tym początkowym, którym było zwycięstwo nad Japonią. Zainicjował także rozwój pierwszej na świecie bomby atomowej i współpracował z innymi przywódcami Aliantów, aby położyć podwaliny pod Organizację Narodów Zjednoczonych i inne powojenne instytucje. Roosevelt wygrał reelekcję w 1944 r., ale jego zdrowie fizyczne znacznie pogorszyło się w latach wojny.

Zmarł 12 kwietnia 1945 r. Mocarstwa Osi poddały się aliantom w miesiąc po śmierci Roosevelta, podczas prezydentury jego następcy, Harry’ego S. Trumana.

Ciekawostki o Franklinie Dellano Roosevelcie

  • Mimo wielkiego uczucia, jakim darzył swoją kuzynkę i żonę, regularnie przyprawiał jej rogi.
  • Borykał się z chorobą zwaną dziś Heinego-Medina. Sukcesywnie tracił władzę w nogach, przez co wygłaszanie przemówień stojąc z biegiem czasu było dla niego wielkim wyzwaniem.
  • Wspierał działalność naukowców zwaną Projekt Manhattan, czyli zespół uczonych, którzy stworzyli później bombę atomową.
  • Franklin D. Roosevelt był jedynym prezydentem w historii USA wybranym aż na cztery kolejne kadencje.
  • Już po klęsce kampanii wrześniowej Roosevelt zaprosił do siebie prezydenta Polski, Ignacego Mościckiego. Zaoferował mu gościnę na amerykańskiej ziemi. A co najważniejsze, tylko jemu. Jak wiadomo, Mościcki z zaproszenia takiego nie skorzystał.
  • Był 3 września 1939 roku, gdy prezydent Franklin D. Roosevelt poinformował podczas jednej ze swoich regularnych pogadanek przy kominku, że Stany Zjednoczone zachowają wobec faktów dokonanych Niemiec neutralność. Dopiero po japońskim ataku na Pearl Harbor Roosevelt podpisał deklarację wojny, która zapoczątkowała udział USA w II wojnie światowej.
  • Brał udział w dwóch spotkaniach tak zwanej „wielkiej trójki”, mianowicie w Teheranie i Jałcie. Przyczynił się tym samym do oddania Polski w ręce Józefa Stalina i do wprowadzenia tak zwanego „ładu jałtańskiego”, który na dziesiątki lat ustalił geopolityczne oblicze Europy.

Cytaty Franklina Delano Roosevelta

„Stany Zjednoczone nie poprą polskiego rządu, którego istnienie byłoby sprzeczne z waszymi interesami.”

„Ponieważ zbliżają się wybory prezydenckie, nie chciałbym w tej chwili rozmawiać o sprawach polskich.”

„Nie dbam o to, czy kraje sąsiadujące z Rosją zostaną skomunizowane.”

„Myślę, że jest teraz dobra okazja, by napić się piwa.”

„Brytyjczycy nie cofną się przed niczym, by utrzymać przeszłość.”

Źródła

https://pl.wikipedia.org/wiki/Franklin_Delano_Roosevelt
https://www.biography.com/us-president/franklin-d-roosevelt
https://biografia24.pl/franklin-delano-roosevelt/
https://ciekawostkihistoryczne.pl/2018/01/10/zdrada-roosevelta-dlaczego-amerykanie-wydali-polske-na-pastwe-stalina/#2
https://pl.wikiquote.org/wiki/Franklin_Delano_Roosevelt

Jak oceniasz ten artykuł?

Kliknij na gwiazdki i oceń. Twoja opinia jest dla nas ważna.

Średnia głosów to 5 / 5. Oddanych głosów: 1

Brak oddanych głosów. Bądź pierwszym, który oceni artykuł!

Przykro nam, że tak oceniłeś ten artykuł.

Pomóż nam usprawnić ten artykuł. Doceniamy konstruktywną krytykę.

W jaki sposób możemy poprawić ten artykuł?

Ciekawe artykuły