Elżbieta (ok.1326-1361) była królewną polską, księżną pomorską z dynastii Piastów, córką Kazimierza Wielkiego.
Krótki życiorys Elżbiety Kazimierzówny
Elżbieta Kazimierzówna była najstarszą córką króla polskiego Kazimierza III Wielkiego oraz Aldony Anny. Układ odnośnie współpracy polsko-pomorskiej między Kazimierzem Wielkim, a księciem wołogosko-słupskim Bogusławem V, do którego doszło 24 lutego 1343, został wzmocniony właśnie ogłoszeniem zaręczyn Elżbiety z Bogusławem. Ślub i wesele odbyły się w w Poznaniu. Elżbieta w posagu otrzymała od ojca ilość 20 tysięcy kop groszy praskich.
Księżna później przebywała najczęściej na zamku w Darłowie. Urodziła córkę, również imieniem Elżbieta, oraz syna Kazimierza, zwanego Kaźkiem. Córka Elżbiety w roku 1363 została wydana przez swego dziadka Kazimierza Wielkiego za cesarza niemieckiego Karola IV Luksemburskiego. Elżbieta nie doczekała tego wydarzenia, gdyż zmarła w roku 1361 w klasztorze augustianów eremitów w Świątkach.
Rozszerzona biografia Elżbiety Kazimierzówny
Elżbieta przyszła na świat około 1326 roku, jako pierwsza córka związku Kazimierza III Wielkiego z Anną Giedyminówną. Imię otrzymała po królowej węgierskiej Elżbiecie Łokietkównie. Od jej najmłodszych lat ojciec wiązał z nią spore polityczne nadzieje, gdyż starał się najskuteczniej jak to było możliwe manewrować pomiędzy relacjami z rodem Wittelsbachów, a królem Czech – Janem Luksemburskim. Ostatecznie zawarty został jednak układ z margrabią brandenburskim – Ludwikiem Wittelsbachem, który wkrótce poparł z kolei dwustronny układ zawierający wysokość posagu. Przy czym traktat przewidywał, że w przypadku śmierci jednej ze stron, przed zaślubinami, sojusz z cesarzem miał być utrzymywany przez w mocy przez kolejne trzy lata.
Do zaręczyn jednak nie doszło, natomiast Elżbieta została wkrótce przedstawiona jako ślubna czeskiemu Janowi Luksemburskiemu – wnukowi króla Czech, a synowi księcia dolnobawarskiego Henryka II. W tym wypadku również doszło do klęski planów małżeńskich, pomimo, że posag Elżbiety zdążył zostać wpłacony.
Powstał następnie plan związania polskiej księżniczki z synem cesarza Ludwika Bawarskiego. W tym wypadku układ zaręczynowy stał się faktem w roku 1338, czyli w czasie, gdy księżniczka podejmowała już swe pierwsze, niezależne decyzje, w tym swe nadania (pierwsze na rzecz Mikołaja i Piotra Kąkolów). Wkrótce jednak i ten plan ślubny spalił na panewce, ponownie w formie układu zerwanego śladami poprzednich.
Tymczasem w 1343 w Poznaniu ziścił się projekt małżeński angażujący właśnie Elżbietę w związek z księciem Wołoskim z dynastii Gryfitów. Mowa wszakże o ślubie Elżbiety z Bogusławem V. Obchody finalizujące małżeństwo były huczne i z pompą, odbywając się w towarzystwie najważniejszych dostojników oraz polskich panów. Na mocy zawartej umowy książęta wołoscy mieli wesprzeć króla polskiego w walce z Krzyżakami. Oprócz tego Elżbiecie Kazimierzównej wyznaczono małżeńską oprawę, a to w postaci kilku miast oraz zamków, lecz co do ścisłych szacunków odnośnie posagu Elżbiety sprawa pozostaje niejasna.
Małżeństwo według przekazów historycznych było udane. Elżbieta wspierała męża jak na dobrą żonę przystało. Doczekali się razem co najmniej dwójki dzieci. Zaznaczmy przy tym fakt, że do dziś mało wiadomo o działalności Elżbiety jako wołoskiej księżnej. Wiadomo na przykład, że siedzibą jej był zamek w Darłowie. Wiadomo też, iż wraz z końcem roku 1356 Elżbieta przeniosła się do klasztoru augustianów na Marientronie – w obawie przed szalejącą wówczas zarazą, co z resztą okazało się nieskuteczne, zmarła bowiem wkrótce – w 1361 roku.
Ciekawostki o Elżbiecie Kazimierzównie
- Elżbieta została patronką I Liceum Ogólnokształcącego miasta Szczecinek, gdzie corocznie odbywają się tak zwane Elżbietanki, czyli huczne święto szkoły i jej zacnej patronki.
- Zaskakująco niewiele wiemy na temat działalności Elżbiety. Źródłami są zazwyczaj te opisujące zdarzenia jej współczesne, które zaledwie wzmiankują o Elżbiecie na swych marginesach.
Źródła
Zdjęcie pochodzi z portalu wikimedia.org. Pochodzi z obrazu Bogusława V z żoną Elżbietą, które znajduje się w wystawie muzeum Książąt Pomorskich w Darłowie. Zdjęcie zostało poddane obróbce wycięcia. Autorem zdjęcia jest Klapi. Zostało wykorzystane na podstawie licencji CC BY-SA 3.0.
- https://histmag.org/Elzbieta-corka-Kazimierza-Wielkiego-dobra-malzonka-i-cicha-doradczyni-16797/1
- https://pl.wikipedia.org/wiki/El%C5%BCbieta_Kazimierz%C3%B3wna
- https://historia.org.pl/tag/elzbieta-kazimierzowna/
Ciekawe artykuły
