Czesław Miłosz przyszedł na świat 30 czerwca 1911 roku w Szetejniach. Jako poeta, prozaik, będąc równocześnie tłumaczem, był człowiekiem zaangażowanym twórczo na wielu płaszczyznach literackich. Nagrodę Nobla otrzymał w 1980 roku, natomiast w roku 1998 nagrodę „Nike”. Zmarł 14 sierpnia 2004 roku w Krakowie.
Krótki życiorys Czesława Miłosza
Czesław Miłosz urodził się 30 czerwca 1911 w Szetejniach. Był polskim noblistą, literatem, pisarzem, wykładowcą i tłumaczem. Dorastał na Litwie, studiował polonistykę i prawo na Uniwersytecie Wileńskim. Debiutując był członkiem grupy literackiej „Żagary”. W związku z wybuchem II wojny emigrował do Rumunii. Do Wilna jednak powrócił, przebywając następnie w Warszawie i Krakowie. Okres powojenny budzi dyskusje biografów Miłosza, o ile nie kontrowersje, bowiem wielu skłonnych jest wysunąć przeciwko niemu oskarżenie związane z aktywnym wspieraniem reżimu stalinowskiego. Podważa to jednak później jego działalność emigracyjną, którą określała paryska „Kultura” i współpraca z Jerzym Giedroyciem. Nie był to bynajmniej koniec jego wędrówki emigracyjnej, ponieważ z Francji udał się następnie do USA, gdzie rozpoczął pracę na tamtejszych uczelniach wyższych. Musiało to być brane pod uwagę, bowiem w 1980 roku otrzymał Literacką Nagrodę Nobla. Wrócił do kraju na dłużej w 1993 roku. Zmarł 14 sierpnia 2004 w Krakowie.
Biografia rozszerzona Czesława Miłosza
Nie tylko poezja
Dla wielu Czesław Miłosz oznacza wyłącznie poezje. Faktycznie stanowiła ona jego literacki grunt. Wielu pamięta jednak również o tym, że Czesław Miłosz był również autorem prac eseistycznych, o czym dowiadujemy się choćby w utworach takich jak ten pt. „Kontynenty”. Nie inaczej jest w utworem „Człowiek wśród skorpionów”, czy też dziełem pt. „Ziemia Ulro” z roku 1994. Czesław Miłosz to wreszcie autor powieści „Dolina Issy” oraz wdzięczny interpretator przekładu biblijnego „Księgi Psalmów”. Jego biografia tworzy zatem obraz autora wszechstronnego. I to dzięki wszystkim swym utworom wszedł na stałe do absolutnej czołówki twórców literatury XX wieku.
Twórczość ewoluująca
W roku 1933 miał miejsce debiut Czesława Miłosza. Wtedy to pojawił się jego zbiór zatytułowany „Poemat o czasie zastygłym”, gdzie już zarysowuje się zarówno pewna jego dojrzałość, jak również dyskurs poetycki. To dzieło niewątpliwie awangardowe, debiut Miłosza, nacechowany elementami światopoglądu katastroficznego, który miał później swe udane kontynuacje. Kolejnym dziełem był tom pt. „Trzy zimy”, mianowicie zalążek już niemal wszystkich wątków poruszanych później, przy czym autor porzuca awangardę na rzecz tradycji romantycznej. Obecny jest bowiem w „Trzech zimach” pewien samotny profeta, a to na tle środowiska klasycyzującego. Ma miejsce język dość bogaty w układy znaków – symboli służących podkreślaniu wymowy i znaczeniowości. Jakkolwiek obecny jest też pesymizm w związku ze zwątpieniem w moce sił transformujących, to podkreśla możliwość odrodzenia się mimo wszystko, pomimo rzadkości występowania udanego procesu metamorfozy. Katastrofa tymczasem jest w utworach Miłosza elementem nadrzędnym, swoistym piętnem, bez którego nie może dojść do udanego przełomu. Widać to choćby w wydanym w 1945 roku tomie poezji zatytułowanym „Ocaleni”. Katastrofizm autor wiąże ściśle z nadzieją, jest więc zjawiskiem pozytywnym – mowa o II wojnie światowej i daleko idących konsekwencjach transformujących rzeczywistość powojenną. To prawdziwa koncepcja klasycystyczna, którą autor wyłożył osadzając tematy w środowisku dyskusyjnej prawdy o świecie, która ma być zdolna do ocalania ludzi i narodów.
Twórczość emigracyjna i szczyt dojrzałości
W roku 1951 mamy do czynienia w biografii Miłosza z pewnym rodzajem załamania, lecz w kierunku nowym. Miała wówczas bowiem miejsce emigracja twórcy. Dało to wówczas Miłoszowi niepowtarzalną okazję, aby swobodniej wypowiadać się na tematy, które w kraju opatrzone były wówczas klauzulą cenzury. Zdecydował się więc na wypowiedzi dotyczące systemów zniewalających jednostkę. Obecny jest nagle motyw wolności, i nie trzeba go szukać, ponieważ epatuje nim utwór pt. „Który skrzywdziłeś”, istotny punkt w jego tomie pt. „Światło dzienne”, który ukazał się w roku 1953. Od tamtej pory zagadnienia związane z wolnością jednostki rozwija i diagnozuje. Jest to szczególnie widoczne w dziewięciu esejach Miłosza z 1953 roku, a zatytułowanych „Zniewolony umysł”. Poeta ukazuje zniewolenie i pogardę jako czynniki zdolne pozbawiać człowieka jego natury, przy czym mowa o prawdziwej duchowej naturze każdego, kto zdolny jest się rozwijać i myśleć samodzielnie. Jest też Miłosz zwolennikiem „kultury ponad prawem”, bierze pod uwagę bowiem kulturę jako czynnik determinujący zachowania czysto ludzkie i humanitarne. Tymczasem Czesław Miłosz odczytywał swoją emigrację nie tylko pod względem wolności. Był to dla niego także zbiór warunków, które owszem, dają wolność, ale często za cenę skazywania na wyobcowanie, niezrozumienie i samotność. Miłosz wówczas podejmuje starania nowe, rozwijając znacząco środki wyrazu. Korzysta w twórczości z coraz większej ilości form wzajemnie się przenikających. Pojawił się jakże wymowny aforyzm, ale i osobisty dziennik. W 1981 roku czytelnicy mogli się o tym przekonać czytając jego „Hymn o perle”, w trzy lata później „Nieobjęta ziemia”. W roku 1991 zaś „Dalsze okolice”. Motyw epifanii wzrósł, swoiste objawienie oraz olśnienia podkreśliły egzystencję, pozwalając w określonych sytuacjach na głęboki wgląd w naturę rzeczy.
Ciekawostki o Czesławie Miłoszu
- „Pianista”, film Romana Polańskiego miał zostać nakręcony ponad 50 lat wcześniej, a scenariusz filmu pisał właśnie Czesław Miłosz. Poeta znał Szpilmana osobiście, pracowali razem przed wojną z Polskim Radiu.
- Pewnego dnia poszedł do mieszkania Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego upomnieć się o zaległy tekst dla radia. Gałczyński przyjął go nago, leżał na tapczanie i czytał Horacego. W liście do radia napisał po tej wizycie uszczypliwie: „Był u mnie urzędnik Miłosz”.
- Nie był bynajmniej prymusem. Nauczyciele pisali w zeszycie z uwagami: „Awanturnik, biorący udział w burdach na korytarzu i w klasie”.
- Twórczość Miłosza była w Polsce obłożona cenzurą do roku 1980.
- Wyznawał zasadę „kultura ponad prawem”.
- Względy intelektualne decydowały w doborze jego partnerek życiowych. Lubił kobiety dojrzałe.
Cytaty Czesława Miłosza
„Aktorstwo dnia codziennego tym się różni od aktorstwa w teatrze, że wszyscy grają przed wszystkimi i wiedzą nawzajem o sobie, że grają”.
„Strach przed wolnością jest strachem przed pustką”.
„Donosicielstwo było i jest znane w różnych cywilizacjach. Na ogół jednak nie było nigdy podnoszone do godności cnoty. W cywilizacji Nowej wiary jest zalecane jako cnota podstawowa dobrego obywatela”.
Źródła
- https://biografia24.pl/czeslaw-milosz/
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Czes%C5%82aw_Mi%C5%82osz
- „300 postaci które zmieniły historię Polski i świata”. Videograf II, Chorzów 2008
- „Literatura Polska”. PWN, Warszawa 1985
Ciekawe artykuły
