Bob Dylan (ur. 24 maja 1941 r.) jest jednym z najbardziej wpływowych piosenkarzy i kompozytorów XX wieku, znanym z piosenek, które są wiernym zapisem kwestii społecznych i politycznych.
Bob Dylan – biografia
Wczesne lata
Dylan urodził się jako Robert Allen Zimmerman 24 maja 1941 r. w Duluth, w stanie Minnesota, w rodzinie jego rodziców – Abrama i Beatrice Zimmerman, którzy jako Żydzi zagrożeni pogromami na Ukrainie, początkiem XX wieku emigrowali do Stanów z Odessy. On i jego młodszy brat David wychowali się we wspólnocie Hibbing, gdzie ukończył szkołę średnią w 1959 roku.
Kierowany wpływami wczesnych gwiazd rocka, takich jak Elvis Presley, Jerry Lee Lewis i Little Richard (których naśladował na fortepianie podczas tańców w szkole średniej), młody Dylan założył własne zespoły, w tym Golden Chords, a także grupę, którą prowadził pod pseudonimem Elston Gunn. Uczęszczając na University of Minnesota w Minneapolis, zaczął wykonywać piosenki ludowe i country w lokalnych kawiarniach, przyjmując imię „Bob Dillon” (pseudonim został zainspirowany przez głównego bohatera popularnego zachodniego serialu „Gunsmoke”).
Śpiewak ludowy
W 1960 roku Dylan porzucił studia i przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie jego idol, legendarny piosenkarz ludowy Woody Guthrie, był hospitalizowany na rzadką dziedziczną chorobę układu nerwowego. Regularnie odwiedzał tam Guthrie’go w jego sali szpitalnej; stał się jednocześnie stałym bywalcem klubów ludowych i kawiarni w Greenwich Village; spotkał tam wielu innych muzyków, i zaczął pisać piosenki już regularnie, w tym utwór „Song to Woody”, w specjalnym hołdzie jego chorującemu idolowi.
Jesienią 1961 roku, po jednej z jego entuzjastycznych recenzji w dzienniku The New York Times, artysta podpisał kontrakt z Columbia Records, w którym to momencie oficjalnie już zmienił nazwisko na Dylan. Wydany na początku 1962 roku krążek Boba Dylana zawierał tylko dwie oryginalne piosenki, ale zaprezentował przy tym bardzo oryginalny styl śpiewu, zwłaszcza w wielu wykonanych pieśniach ludowych czy też coverach piosenek bluesowych.
Wydanie „The Freewheelin 'Bob Dylan” w 1963 roku oznaczało pojawienie się Dylana jako jednego z najbardziej oryginalnych i poetyckich głosów w historii amerykańskiej muzyki popularnej. Album zawierał dwie z najbardziej pamiętnych piosenek ludowych z lat 60., mianowicie „Blowin 'in the Wind” (która później stała się wielkim hitem dla trio folkowego Peter, Paul i Mary) oraz „A Hard Rain’s A-Gonna Fall”. Jego następny album, „The Times They Are A-Changin”, znacznie jeszcze umocnił Dylana jako głos i twórcę ruchu protestu młodych lat 60.
Chociaż jego romantyczna relacja z wokalistką country Joan Baez trwała wówczas tylko dwa lata, artyści ogromnie skorzystali na wzajemnych stosunkach – Dylan napisał niektóre z najbardziej znanych materiałów Baez, a Baez przedstawiła go tysiącom fanów podczas jej koncertów. W 1964 roku Dylan grał 200 koncertów rocznie, ale męczył się swoją rolą „ludowego” piosenkarza i autora tekstów protestacyjnych. Inna strona twórczości Boba Dylana, zarejestrowana w 1964 roku, była znacznie bardziej osobistą, introspektywną kolekcją piosenek, znacznie mniej nacechowaną politycznie.
Reorganizacja wizerunku
W 1965 r. Dylan zgorszył wielu fanów folku, nagrywając w połowie akustyczny, a w połowie elektryczny album „Bringing It All Back Home”, wspierany przez dziewięcioosobowy zespół. 25 lipca 1965 roku został wobec tego wygwizdany na festiwalu w Newport Folk Festival, kiedy wystąpił po raz pierwszy z wzmocnieniem elektrycznym. Kolejne albumy, „Highway 61 Revisited” (1965) – w tym przełomowy rockowy utwór „Like a Rolling Stone” – oraz dwupłytowy album „Blonde on Blonde” (1966) reprezentowały Dylana w jego najbardziej innowacyjnej formie. Z niepowtarzalnym głosem i niezapomnianymi tekstami Dylan połączył światy muzyki i literatury razem, jak nikt inny.
W ciągu następnych trzech dziesięcioleci Dylan wciąż się zmieniał. Po wypadku motocyklowym w lipcu 1966 r. Dylan spędził prawie rok w twórczej samotności. Jego kolejne dwa albumy, „John Wesley Harding” (1967) – w tym niezapomniany „All Along the Watchtower”, a nagrany później także przez świetnego gitarzystę Jimiego Hendrixa – i wreszcie bardzo country „Nashville Skyline” (1969), były znacznie bardziej łagodne niż jego wcześniejsze utwory. W 1973 roku Dylan pojawił się w filmie „Pat Garrett i Billy the Kid”, obrazie fabularnym w reżyserii Sama Peckinpaha. Napisał także ścieżkę dźwiękową filmu, która stała się hitem i zawierała jakże klasyczną dziś piosenkę „Knockin 'on Heaven’s Door”.
Trasy i religia
W 1974 roku Dylan rozpoczął swoją pierwszą pełną trasę koncertową od swojego wypadku, wyruszając w wyprzedany do ostatnich miejsc krajowy tour ze swoim wieloletnim zespołem. Album, który nagrał z zespołem, „Planet Waves”, stał się jego pierwszym albumem nr 1 w historii. Poparł te sukcesy następnie słynnym albumem „Blood on the Tracks and Desire” (1976), który również osiągnął pierwsze miejsce. Niezwykła okazała się być piosenka „Hurricane” napisana przez Dylana o bokserze Rubinie „Hurricane” Carter. Dylan był jedną z wielu znanych osób publicznych, które pomogły w popularyzacji sprawy Cartera, a to ponieważ tenże Cartner został skazany na długoletnią odsiadkę prawomocnym, lecz niesprawiedliwym wyrokiem. Zatem Dylan był również tym, który doprowadził do ponownego procesu ex-sportowca w 1976 r.
Po bolesnym rozstaniu z żoną Sara Lowndes, Dylan – jak stwierdził później – odkrył siebie na nowo, ogłaszając w 1979 r., że jest odrodzonym chrześcijaninem. Jego ewangeliczny pociąg okazał się hitem komercyjnym, sprowadzając na artystę laury prestiżowej nagrody Grammy. Trasa i albumy, które potem nastąpiły, okazały się mniej udane, a religijne skłonności Dylana wkrótce stały się mniej eksponowane w jego muzyce. W 1982 roku Dylan został wprowadzony do Hall of Fame Songwriters.
Status gwiazdy rocka
Począwszy od lat 80., Dylan zaczął koncertować już w pełnym wymiarze, niekiedy z innymi legendami jak choćby Tom Petty i Heartbreakers and the Grateful Dead. Na uwagę zasługujwe ówczesny album „Knocked Out Loaded” (1986); czy też „Oh Mercy” (1989), który stał się jego najlepiej odbieranym albumem od lat. Nagrał dwa albumy z gwiazdorskim zespołem Traveling Wilburys, w którym wystąpili także George Harrison, Roy Orbison, Tom Petty i Jeff Lynne. W 1994 roku Dylan powrócił do swoich korzeni ludowych, zdobywając nagrodę Grammy za najlepszy tradycyjny album folkowy.
W 1989 roku, kiedy Dylan został wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame, Bruce Springsteen przemówił podczas ceremonii, oświadczając, że „Bob uwolnił umysł tak, jak Elvis uwolnił ciało.… Wynalazł nowy sposób, w jaki piosenkarka pop może zabrzmieć, przełamał ograniczenia tego, co mógł osiągnąć artysta, i zmienił oblicze rock and rolla na zawsze”. W 1997 roku Dylan został pierwszą gwiazdą rocka, która otrzymała Kennedy Center Honors, uważaną za najwyższą nagrodę w kraju wręczaną za doskonałość artystyczną.
Album „Time Out of Mind” Dylana z 1997 roku przywrócił tę jego dawną ikonę muzyki ludowej, lecz w ścisłej symbiozie z wizerunkiem gwiazdy rocka, zdobywając trzy nagrody Grammy. Dylan kontynuował wówczas swój energiczny harmonogram koncertów, w tym pamiętny występ w 1997 roku dla papieża Jana Pawła II, w którym zagrał „Knockin 'on Heaven’s Door” oraz trasę koncertową z 1999 roku z Paulem Simonem. W 2000 roku nagrał singiel „Things Have Changed” do ścieżki dźwiękowej filmu „Wonder Boys”, z udziałem Michaela Douglasa. Piosenka zdobyła Złoty Glob i Oscara za najlepszą oryginalną piosenkę.
Dylan poświęcił czas swojej muzyce, aby opowiedzieć później historię swojego życia w książkach. Pierwsza z trzech książek w formie pamiętników, ukazała się jesienią 2004 roku. Dylan udzielił pierwszego pełnego wywiadu od 20 lat, który to ukazał się w 2005 roku w filmie dokumentalnym zatytułowanym „No Direction Home: Bob Dylan”, czyli w filmie wyreżyserowanym przez samego Martina Scorsese.
Późniejsza praca i wyróżnienia
W 2006 roku Dylan wydał album studyjny „Modern Times”. Po tym, jak trafił do sklepów pod koniec sierpnia, osiągnął szczyty list przebojów. Mieszanka bluesa, country i folku została doceniona za bogate brzmienie. Kilku krytyków zauważyło również, że album ma zabawną, świadomą jakość. Dylan tymczasem kontynuował trasę koncertową przez całą pierwszą dekadę XXI wieku.
W 2010 roku artysta wydał bootlegowy album o nazwie „The Witmark Demos”, a następnie „Bob Dylan: The Original Mono Recordings”. Ponadto już jako artysta malarz wystawił 40 swoich oryginalnych obrazów na indywidualną ekspozycję w National Gallery of Denmark. W 2011 roku artysta wydał kolejny album na żywo, „Bob Dylan in Concert – Brandeis University 1963”, a we wrześniu 2012 roku wydał swój najnowszy album studyjny, „Tempest. Shadows in the Night”.
Rok później Dylan wydał „Fallen Angels”, swój 37 album studyjny, który zawiera bardziej klasyczne utwory z „Great American Songbook”. W 2017 roku nadal świętował czas klasyki swoim trzypłytowym albumem studyjnym „Triplicate”, który zawiera m.in. „Stormy Weather”, „As Time Goes By” i „The Best Is Yet Come”.
Oprócz zdobycia nagród Grammy, czy też Złotego Globu, Dylan otrzymał Prezydencki Medal Wolności od prezydenta Baracka Obamy w 2012 r. 13 października 2016 r. legendarny piosenkarz i autor tekstów otrzymał także Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Po raz pierwszy zaszczyt ten został przyznany muzykowi.
Dylan powrócił muzycznie w listopadzie 2017 r. wraz z wydaniem „Trouble No More – The Bootleg Series Vol. 13 / 1979–1981”. Mniej więcej w tym czasie ogłoszono, że jego stare studio nagraniowe w Greenwich Village na Manhattanie zostało ponownie otwarte jako luksusowy budynek mieszkalny. Niedługo potem drzwi do jego pokoju w słynnym hotelu Chelsea zostały sprzedane na aukcji za, tu uwaga – 100 000 $.
W 2018 roku Dylan nagrał standardowy utwór „She’s Funny That Way” z 1929 r. jako „That’s Funny That Way”, a późniejsze hity, takie jak „My Girl” i „A When He Kissed Me”. W tamtym też roku kultowy autor piosenek uruchomił także markę whisky o nazwie Heaven’s Door Spirits.
W listopadzie 2019 r. ukazał się krążek „Travelin ’Thru, 1967–1969: The Bootleg Series Vol. 15”. Oprócz utworów ze współpracy Dylana z Cashem w 1969 roku, wydawnictwo to, składające się z trzech płyt CD, zawiera także utwory z jego sesji z 1970 roku z bluegrassowymi świetnymi partiami Earla Scruggsa i występami z sesji nagraniowych John Wesley Harding z 1967 roku i Nashville Skyline z 1969 roku.
Dylan mile zaskoczył fanów wydaniem w marcu 2020 roku, mianowicie 17-minutowej piosenki „Murder Most Foul” o zabójstwie Johna F. Kennedy’ego. Podał kilka szczegółów na temat utworu w krótkim oświadczeniu, zauważając tylko, że został on „nagrany jakiś czas temu”.
Życie osobiste
Oprócz związku z Baeza, Dylan był związany z inną piosenkarką, ikoną gospel, Mavis Staples. Natomiast Dylan i Lowndes, którzy pobrali się w 1965 r. a rozwiedli w 1977 r., mają ze związku czworo dzieci: Jesse, Annę, Samuela i Jakoba (Jakob został wokalistą popularnej grupy rockowej Wallflowers). Dylan adoptował także córkę Lowndes, Marię, dziecko z jej poprzedniego małżeństwa.
Kiedy nie tworzy muzyki, Dylan odkrywa swoje talenty jako artysta wizualny. Jego obrazy pojawiają się na okładkach jego albumów, jak choćby na albumie „Autoportret” (1970) i „Planet Waves” (1974), a także opublikował kilka książek ze swoimi obrazami i rysunkami, które to dzieła odnaleźć można na wystawach całego świata.
Ciekawostki o Bobie Dylanie
- Liczba nagród wręczonych Bobowi Dylanowi jest całkiem spora. Artysta był kilkakrotnie nominowany do niezwykle prestiżowej literackiej nagrody Nobla, by ostatecznie otrzymać Nobla w 2016 roku. Natomiast jeszcze w 1970 roku Bob Dylan został uhonorowany przez Princeton University. Natomiast w 2004 roku artysta otrzymał akademicki tytuł honorowy na Uniwersytecie w St Andrews. Co więcej w 2008 roku Dylan został pierwszym muzykiem, który dostał Nagrodę Pulitzera w uznaniu jego wpływu na muzykę oraz kulturę. W 2011 roku z kolei Barack Obama przyznał artyście Medal Wolności.
- Bob Dylan zajmuje się także działalnością malarską. Jego sztuka osiąga zawrotne ceny na aukcjach i wystawach na całym globie.
- Dylan mając już dawno swoje lata, nie odpuszcza, wciąż udzielając się artystycznie na dużych obrotach.
Cytaty Boba Dylana
„Aby znaleźć miłość, nie pukaj do każdych drzwi. Gdy przyjdzie twoja godzina, sama wejdzie do twego domu, w twe życie, do twego serca.”
„Chaos jest moim przyjacielem.”
„Demokracja nie rządzi światem. Lepiej, żeby to dotarło do twojej głowy. Światem rządzi przemoc. Ale chyba lepiej okryć to milczeniem.”
„Jakość współczesnych nagrań jest straszna. Nie znam nikogo, kto w ciągu ostatnich 20 lat wydałby przyzwoicie brzmiący album.”
Źródła
Zdjęcie pochodzi z portalu wikimedia.org. Autorem jest Alberto Cabello. Zdjęcie zostało wykorzystane na podstawie licencji CC BY 2.0.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Bob_Dylanhttps://en.wikipedia.org/wiki/Jakob_Dylan
https://www.antyradio.pl/Muzyka/Rock-News/10-ciekawostek-o-Bobie-Dylanie-8718/(offset)/2
https://www.newsweek.pl/kultura/bob-dylan-laureatem-literackiej-nagrody-nobla-2016-kto-dostal-nobla-z-literatury/5tdl06d
https://pl.wikiquote.org/wiki/Bob_Dylan
Ciekawe artykuły
