Aleksander Fredro

Aleksander Fredro urodził się 20 czerwca 1793 roku w Surochowie. Zmarł we Lwowie 15 lipca 1876 roku we Lwowie. Był hrabią herbu Bończa, polskim komediopisarzem, pamiętnikarzem, poetą, wolnomularzem, typem twórcy oświeceniowego, tworzącego w dobie romantyzmu.


Krótki życiorys


Aleksander Fredro urodził się 20 czerwca 1793 roku w Surochowie. Zasłynął jako autor komedii obyczajowych, głównie z życia szlachty, szczególnie tej prowincjonalnej. Pisywał również aforyzmy, poematy i wiersze. Nie był romantykiem, choć epoka w której żył była naznaczona właśnie romantyzmem. To naraziło go na ostre ataki ze strony innych twórców, więc zaprzestał publikowania swoich utworów, pisując do szuflady przez ok. 18 lat. Wychowany był w tradycjach oświecenia, twórczo był zdecydowanie bliższy Laurence’owi Sterne’owi.

W swych utworach komediowych Fredro ukazał zdecydowane mistrzostwo w tworzeniu profilu bohaterów, kształtowaniu akcji czy tez fabuły jako takiej. W jego utworach odnajdujemy pomysłowe akcenty humorystyczne z elementami komiki teatru ludowego, ówcześnie właściwe tylko tak zwanym farsom. Do kanonu polskiej literatury weszły utwory Aleksandra Fredry takie jak bajki, z których do klasyki należy utwór pt. „Małpa w kąpieli”, „Paweł i Gaweł”, czy „Zupa na gwoździu”. Rzecz jasna oprócz tego są i utwory o poważniejszej tematyce, jak na przykład komedia „Pan Geldhab”, czy tez jego wspomnienia pamiętnikarskie zatytułowane „Trzy po trzy”. Zmarł 15 lipca 1876 roku we Lwowie.

Biografia rozszerzona


Młodość

Przyszedł na świat w roku 1793 w miejscowości Surochowo w bardzo dobrze sytuowanej rodzinie, natomiast cztery lata później rodzina przeprowadziła się do Beńskowej Wiszni. Nauki pobierał w formie korepetycji domowych. Rok 1806 przyniósł Fredrze tragedię rodzinną, ponieważ spłonął dobytek rodzinny. Zginęła wówczas jego matka.

Mając lat szesnaście, czyli w roku 1809, zdecydował się wstąpić do armii Księstwa Warszawskiego, służąc następnie w wojsku Napoleona. Brał udział w wyprawie na Moskwę. Lata 1813 – 1814 oznaczały służbę u cesarza w charakterze oficera ordynansowego. Do Bieńkowej Wiszni wrócił w 1815 roku, a to w związku z przegraną wojsk napoleońskich.

Debiuty

Debiutował w roku 1817. Rok następny, 1818, oznaczał dla Fredry owocną twórczość, bowiem powstała jego istotna ze wszech miar komedia „Pan Geldhab”. Atutami tej pozycji jest wdzięk i poczucie humoru autora. Sztuka dotyczy perypetii młodego szlachcica, który stara się o względy córki wielkopańskiej. Tymczasem tytułowy dorobkiewicz, a ojciec panny, pragnie wydać ją lepiej za mąż, najlepiej za księcia. Sztuka z powodzeniem odnalazła się na deskach teatralnych w roku 1821.

Kolejny przełom, tym razem w życiu osobistym, przyszedł Fredrze w 1828 roku, kiedy to po jedenastu latach starań, poślubił Zofię Jabłonowską. Ślub miał miejsce w Korczynie, natomiast niewątpliwym sukcesem był fakt, iż dzięki małżeństwu Fredro wszedł w posiadanie zamku odziedziczonego przez małżonkę. Sam Aleksander Fredro w 1828 roku przejął i pomnożył odziedziczony po ojcu majątek. Miał już wtedy w dorobku kilkanaście komedii. Rok później, w roku 1829, Fredro wstąpił do Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W 1830 roku brał udział w pracach utworzonego we Lwowie Obywatelskiego Komitetu Pomocy dla Powstania.W 1839 roku twórca otrzymał status Honorowego Obywatela Miasta Lwowa.

Cisza pisana do szuflady

Spotkał się jednak wkrótce z silnym ostrzem krytyki, co sprawiło, że zawiesił działalność twórczą. Do pisania wrócił w latach 1846 – 1848, jedynie po to, by napisać swoje „Trzy po trzy”, czyli pamiętniki z czasów napoleońskich. Natomiast w roku 1848, podczas Wiosny Ludów, był członkiem lwowskiej Rady Narodowej.

Później kilka lat przebywał we Francji. W 1854 roku na szczęście wznowił działalność komediopisarską. Jednak obwarował swoje dzieła klauzulą, w myśl której istniało zastrzeżenie autora, iż nie dokonuje on żadnych zmian w popełnionych dziełach.

Charakterystyka osiągnięć

Od 1861 roku zasiadał jako poseł Sejmu Krajowego. Dokładał wówczas wszelkich starań, aby odbyła się budowa w Galicji pierwszej linii kolejowej. W związku z przedsięwzięciami organizował Towarzystwo Kredytowe Ziemskie i Galicyjską Kasę Oszczędności.

Aleksander Fredro był, przynajmniej według źródeł dostępnych, człowiekiem pełnym wewnętrznych sprzeczności, był bowiem aktywny i zaangażowany w sprawy publiczne, szukając jednocześnie samotności. Przejawiał też podobno skłonność do mizantropii, wyrażał bowiem pewien pesymizm związany z kondycją ludzkości. Ostatnie lata życia, naznaczone chorobami, spędził z dala od świata w gronie rodzinnym. Zmarł we Lwowie, 15 lipca 1876 roku.

Zreasumujmy twórczość Mistrza

Zasłynął jako autor komedii obyczajowych, głównie z życia szlachty, szczególnie tej prowincjonalnej. Pisywał również aforyzmy, poematy i wiersze. Nie był romantykiem, ale twórcą oświeceniowym. To naraziło go to na ostre ataki ze strony innych twórców jego doby, więc zaprzestał publikowania swoich utworów, pisując do szuflady przez ok. 18 lat. Jako osoba wychowana w tradycjach oświecenia, był twórczo zdecydowanie bliższy Laurence’owi Sterne’owi.

W swych utworach komediowych Fredro ukazał zdecydowane mistrzostwo w tworzeniu fabuły. W jego utworach odnajdujemy pomysłowe akcenty humorystyczne z elementami komiki teatru ludowego, ówcześnie właściwe tylko tak zwanym farsom. Do kanonu polskiej literatury weszły utwory Aleksandra Fredry takie jak bajki, z których do klasyki należy utwór pt. „Małpa w kąpieli”, „Paweł i Gaweł”, czy „Zupa na gwoździu”. Rzecz jasna oprócz tego są i utwory o poważniejszej tematyce, jak na przykład komedia „Pan Geldhab”, czy też jego wspomnienia pamiętnikarskie zatytułowane „Trzy po trzy”.

Ciekawostki


  • Otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari za walki napoleońskie. Lecz to nie wszystko, ponieważ w 1814 roku został odznaczony Krzyżem Legii Honorowej.
  • Był działaczem lubelskiej loży wolnomularskiej.
  • W 1832 roku przechowywał w swoim majątku dwóch powstańców z Wielkopolski, którzy w obawie przed represjami ze strony władz pruskich schronili się w Galicji.
  • 17 kwietnia 1873 roku został mianowany kawalerem Wielkiego Krzyża Orderu Franciszka Józefa.
  • O rękę swej przyszłej małżonki starał się jedenaście lat.
  • Jego syn, Jan Aleksander Fredro, był również pisarzem.
  • Był jednym z dziewięciorga dzieci.
  • Żył jak na owe czasy niezwykle długo, bo 82 lata.
  • Podczas odwrotu spod Moskwy chorował na tyfus, lecz wyszedł z choroby, podobnie jak z niewoli rosyjskiej, bowiem udało mu się zbiec.

Cytaty


„(…) miłe cudze kraje, lecz milsza ojczyzna.”

„Nigdy nie zgłębiałem, co stanowi istotne szczęście w małżeństwie; mniemam jednak, że dwie osoby dobierać się powinny, jak para koni: równy chód, równy zwrot, równy ogień, wtedy dobrze się jedzie a mniej się morduje. Ale kiedy jeden jest bystry a drugi leniwy, ten miękki, tamten twardousty, ten ciągnie, tamten skacze; to diabła warto!”

„Przykra rzecz udawać, zwłaszcza z przyjaciółmi (…).”

Źródła


  • https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Fredro
  • „Literatura Polska”. PWN, Warszawa 1985.
  • https://biografia24.pl/aleksander-fredro/
  • http://culture.pl/pl/tworca/aleksander-fredro

Jak oceniasz ten artykuł?

Kliknij na gwiazdki i oceń. Twoja opinia jest dla nas ważna.

Średnia głosów to 5 / 5. Oddanych głosów: 1

Brak oddanych głosów. Bądź pierwszym, który oceni artykuł!

Przykro nam, że tak oceniłeś ten artykuł.

Pomóż nam usprawnić ten artykuł. Doceniamy konstruktywną krytykę.

W jaki sposób możemy poprawić ten artykuł?

Ciekawe artykuły