Tolkien

John Ronald Reuel Tolkien (1892 – 1973) był brytyjskim pisarzem, profesorem filologii klasycznej na University of Oxford. Zasłynął z powieści „Władca Pierścieni”.

Krótki życiorys Tolkiena

John Ronald Reuel Tolkien, urodził się 3 stycznia 1892 roku, zmarł 2 września 1973. Był angielskim pisarzem, poetą, filologiem, profesorem uniwersyteckim. Uważa się go za klasyka literatury fantasy. Stworzył mityczny świat Śródziemia razem z całymi cywilizacjami, które go zamieszkują. Tolkien urodził się w dzisiejszej RPA, w rodzinie brytyjskiej. W wieku 3 lat przeniósł się do Birmingham w Anglii. Od wczesnej młodości przejawiał zainteresowania filologiczne. Był zafascynowany najstarszymi zabytkami języka angielskiego, historiami mitologicznymi, legendami. Studiował w Oksfordzie. Był również autorem wierszy. Po ukończeniu studiów brał udział w opracowaniu słownika języka angielskiego. Został wkrótce wykładowcą uniwersyteckim. Pracę tą kontynuował niemal do końca swych dni. Równocześnie coraz intensywniej pracował nad własnymi utworami rozgrywającymi się w świecie Śródziemia. Tolkien zmarł w wieku 81 lat, wiele z jego tekstów zostało wydanych dopiero po jego śmierci.

Biografia rozszerzona Tolkiena

Dzieciństwo

John Ronald Reuel Tolkien przyszedł na świat 3 stycznia 1892 r. w Bloemfontein, w miejscowości położonej w Republice Południowej Afryki. Wkrótce jednak matka zdecydowała się zabrać trzyletniego syna do Birmingham. Przybywszy do Anglii zżył się z rodziną Suffieldów. Więzi z tą rodziną zacieśniły się zwłaszcza po śmierci ojca, a było to też podyktowane kruchą sytuacją materialną jego rodziny. Matka znowu zadecydowała o przeprowadzce, ale tym razem na wiejskie przedmieścia Birmingham, gdzie klimat wiejskiej okolicy poruszył wyobraźnię młodego Tolkiena. Matka ponadto odgrywała rolę zasadniczą, dbając o syna pod każdym względem. Dzięki niej pokochał literaturę oraz języki obce. Jednak zmian nie było końca, zmieniali mieszkania a sam Tolkien siłą rzeczy szkoły. Poświęcił się wówczas zwłaszcza studiom języka angielskiego.

Świt dojrzałości

Czas dzieciństwa J. R. R. Tolkiena dobiegł końca 14 listopada 1904 r. Wtedy to jego cierpiąca na cukrzycę matka zmarła. Znalazł się wówczas pod opieką Francisa Morgana, duchownego zaprzyjaźnionego dotąd z jego matką. Poznawał historię języka angielskiego, doskonalił francuszczyznę i łacinę. Wkrótce poszerzył Tolkien swą znajomość języków, bowiem zapoznał się z greką, gockim i językiem stanorordyjskim. Podjął również pierwsze próby tworzenia własnych systemów, opartych na nowej gramatyce i brzmieniach. W 1910 otrzymał stypendium Exter College w Oksfordzie, by rok później rozpocząć studia. Filologia klasyczna (greka i łacina) zdążyły się jednak szybko opatrzyć znającemu te języki doskonale Tolkienowi. W centrum uwagi stanęło wówczas językoznawstwo porównawcze. Najpierw podjąl badania nad językiem walijskim, później zajął się językiem fińskim.

Małżeństwo i wojna

Wybranką serca Tolkiena była Edith Bratt, jego młodzieńcza miłość. Ślub odbył się w marcu 1916 r., niedługo po przyjęciu przez Edith Bratt katolicyzmu.

Wybuchła wojna i Tolkien wcielony został do 11 batalionu Strzelców z Lancashire. Został tłumaczem i oficerem łączności. Udział w I wojnie światowej był naznaczony wielką traumą, ale jak sam później zaznaczał, okres służby nie wpłynął na jego twórczość literacką. Jeszcze w trakcie bitwy nad Sommą Tolkien nabawił się gorączki okopowej i wkrótce został przeniesiony do Anglii. Nie wrócił już na front z powodu problemów zdrowotnych. Spędzał wiele czasu w szpitalach i sanatoriach. Zaczął wówczas rozwijać podjęty wcześniej pomysł stworzenia autorskiej mitologii.

Profesura określona twórczością

W 1919 Tolkien zdobył zatrudnienie w pracy przy tworzeniu New English Dictionary. Po upływie zaledwie roku przeniósł się do Leeds. Tam też objął stanowisko docenta. Dokonał na początku lat ’20 przekładu średniowiecznego poematu „Pan Gawen i Zielony Rycerz”, co wkrótce zapewniło Tolkienowi stanowisko kierownika katedry języka staroangielskiego w Oksfordzie. Wśród studentów – zarówno w Leeds, jak i w Oksfordzie – był conajmniej popularny. Organizował spotkania, podczas których raczono się piwem i czytano zamierzchłe poematy i legendy.

W 1937 doszło do opublikowania powieści „Hobbit, czyli tam i z powrotem”. Utwór powstał kilka lat wcześniej, a uwagę zwróciła nań jedna ze studentek Tolkiena. Sam autor, jak twierdził, stworzył dzieło dla swoich dzieci (miał ich wtedy już czworo). Jest wielce prawdopodobne, że zupełnie nie spodziewał się takiego sukcesu wydawniczego. Nie spodziewał się na pewno, że wydawnictwo poprosi o napisanie ciągu dalszego.

Prace nad kontynuacją „Hobbita” nie były dla niego łatwe. Trwała wojna oraz pełnił przecież obowiązki dydaktyczne. W 1945 objął stanowisko profesora anglistyki w Oksfordzie. W końcu dzieło zatytułowane „Władca Pierścieni” ukazało się w 1954 r. Uznanie przyszło szybko w ślad za pojawieniem się dzieła.

Później Tolkien kontynuował pracę literacką i dydaktyczną. Pracował nad „Silmarillionem”, wydawał też publikacje akademickie, których zakres dotyczył językoznawstwa i różnych mitologii.

Tolkien zmarł 3 września 1973 r., niemal 2 lata po pożegnaniu żony. Jego ciało złożone zostało w katolickiej części Wolvercote Cemetery w Oksfordzie.

Charakterystyka twórczości

Był twórcą Środziemia, świata fantastycznego. Jednak nie tylko tego, bowiem w jego dorobku literackim znajdują się także liczne tomy poezji, jak również różnego rodzaju opracowania i teksty krytyczne. Da się dostrzec w twórczości literackiej J. R. R. Tolkiena inspiracje religią chrześcijańską, czy też mitologią nordycką oraz innymi mitologiami zamierzchłymi, językami staroangielskim i średnioangielskim, twórczością Szekspira, Richarda Wagnera, Williama Morrisa itd. Poruszał uniwersalne tematy, takie jak moralność czy wojna dobra ze złem. Tolkien analizuje postawy moralne, dumę i determinację, nie brakuje w jego utworach wątków miłosnych i przyjaźni, czy też kwestii poświęceń.

Ciekawostki o Tolkienie

• Pisał „Władce Pierścieni” w zamyśle przeznaczając dzieło dla swoich dzieci.
  Utwory Tolkiena czytane mogą być przy zastosowaniu różnych kluczy interpretacyjnych (m. in. religijnego, filozoficznego itp.).
• Najbardziej znana adaptacja filmowa dzieła Tolkiena to wyprodukowany z epickim rozmachem „Władca pierścieni” w reżyserii Petera Jacksona. Warto jednak pamiętać, że film rysunkowy „Władca Pierścieni” pochodził jeszcze z czasów sławnego filmu „Heavy metal”, czyli przełomu lat ’70 i ’80.
• Znając przeszło 30 języków był poliglątą w samej czołówce ówcześnie żyjących.
• Pierwszą rzeczą jest fakt, że Tolkien napisał swoją powieść na maszynie posługując się tylko dwoma palcami. Pisarz nigdy nie był wybitnym specjalistą od szybkiego pisania, więc całość spokojnie wstukiwał korzystając z palców wskazujących.
• “Hobbit” miał zostać opublikowany w Niemczech. Nim to jednak nastąpiło tamtejsze władze chciały wiedzieć, czy Tolkien ma aryjskie korzenie.
• Nie lubił samochodów. Miał niejednokrotnie przygody, chcąc przedostać się na drugą stronę ulicy. Bywało, że wymuszał pierwszeństwo jako pieszy na automobilistach.
• Rysy charakterologiczne bohaterów swych powieści opierał na znanych mu osobiście ludziach.

Cytaty Tolkiena

„Jeśli się chce coś znaleźć, trzeba po prostu szukać (…). Rzeczywiście, kto szuka, ten najczęściej coś znajduje, niestety czasem zgoła nie to, czego mu potrzeba.”

„Przygody! To znaczy: nieprzyjemności, zburzony spokój, brak wygód. Przez takie rzeczy można się spóźnić na obiad.”

„Zły to gość, który złe wieści przynosi.”

Źródła

• https://pl.wikipedia.org/wiki/John_Ronald_Reuel_Tolkien
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Hobbit,_czyli_tam_i_z_powrotem
• https://biografia24.pl/j-r-r-tolkien/