Kazimierz Wielki

Kazimierz Wielki (1310 – 1370) był królem Polski, za sprawą którego doszło do znaczących przemian w kraju. Charakteryzowały się one poważnym wzrostem na poziomie terytorialnym i gospodarczym, a co za tym idzie politycznym. Był ostatnim panującym w Polsce z rodu Piastów.


Krótki życiorys Kazimierza Wielkiego

Kazimierz Wielki przyszedł na świat w 1310 roku. Był królem Polski w latach 1333-1370. Jego rodzicami byli Władysław Łokietek oraz Jadwiga, która była córką księcia wielkopolskiego Bolesława Pobożnego. Od najmłodszych lat Kazimierz był szykowany do władania po swym ojcu Władysławie. W tym celu Łokietek dokładał starań, aby w ostatnich jego latach panowania syn brał czynny udział w rządzeniu Polską. Po śmierci ojca głównym celem swej polityki uczynił maksymalne unifikowanie kraju poprzez intensyfikację gospodarczą, a także poprawne stosunki polityczne, z jednej strony ze Stolicą Apostolską, z drugiej natomiast z węgierskimi Andegawenami. Wprawdzie za jego panowania terytorium Polski zwiększyło się ponad dwukrotnie, to jednak zasługi należy rozpatrywać przez pryzmat jego zdolności prawodawczych, które podźwignęły znacząco kondycję gospodarczą Polski. Kazimierz Wielki był bowiem autorem wielu reform, m.in. reformy monetarnej, czy wreszcie kodyfikacji prawa zwyczajowego. Miał też wielki i wiekopomny wpływ na podniesienie poziomu edukacji, trzeba pamiętać, że założył uniwersytet, który później urósł do rangi kuźni intelektualnej elit. Był przy tym żonaty czterokrotnie, z tych związków miał 5 córek. Zmarł w 1370 roku w Krakowie.

Biografia rozszerzona Kazimierza Wielkiego

Młody Piast u boku ojca

Kazimierz Wielki był synem Władysława Łokietka i córki Bolesława Pobożnego, Jadwigi – ostatnim królem Polski z dynastii Piastów. Był wprowadzany w sztukę rządzenia od najmłodszych lat. Brał m.in. udział w walkach z Krzyżakami. Za życia ojca otrzymał namiestnictwo w Sieradzkiem, na Kujawach i w Wielkopolsce.

Starania w polityce międzynarodowej

Uchodził za władcę doskonałego. Rzecz jasna zaczęło się to w momencie koronacji, a mianowicie w krakowskiej katedrze. Niemal jednocześnie koronacja przyniosła rozejm z Krzyżakami, bowiem Kazimierz podjął starania dyplomatyczne, aby zakończyć ciągłe spory, których końca nie było widać. W sposób podobny odniósł się do sporów polsko – czeskich. Posłużył do tego zjazd w Wyszehradzie w roku 1333, czyli spotkanie trzech władców – Polski, Czech i Węgier. Warto zauważyć, że wówczas Kazimierz zapobiegł pretensjom króla czeskiego do korony polskiej, bowiem odkupił prawa do korony za sumę 20 tys. kop groszy praskich. Kazimierz zabiegał także o korzystne rozwiązanie sporu z Krzyżakami, i w tej kwestii prosił o pomoc obu pozostałych władców zjazdu. Nie udało się to jednak, bowiem Pomorze zasądzono na korzyść Krzyżaków. Kazimierz w związku z tym odwołał się do sądu papieskiego, który odmówił uznania takiego wyroku. Jednocześnie Kazimierz zrzekł się księstw śląskich na rzecz Czech.

Znacząca kwestia krzyżacka

Następnie proces polsko – krzyżacki miał miejsce w 1339 roku w Warszawie. Wyrok był jakże korzystny, bowiem Krzyżacy zostali zobowiązani do zwrotu Polsce wszystkich zagarniętych ziem – z Pomorzem włącznie. I nie ma się co dziwić, że Krzyżacy wyroku nie uznali, wiedząc jednakowoż, iż Kazimierz jest zbyt słaby na konfrontację zbrojną. W efekcie doszło do podpisania pokoju w Kaliszu w 1343 roku. Polsce przypadła wówczas ziemia dobrzyńska i Kujawy, natomiast Pomorze Krzyżakom, ale jako „jałmużna” króla polskiego, czyli dziedzictwo Kazimierza.

Przemiany polsko-czeskie

W związku z faktem, że zapewnił sobie spokój na terytoriach północnych, Kazimierz podjął wojnę z Czechami w 1345 roku, lecz bez sukcesów terytorialnych. Jedyna korzyść polegała na zachowaniu przynależności Wrocławia do archidiecezji gnieźnieńskiej. 10 lat później sprawa Śląska wróciła, a Kazimierzowi udało się wyperswadować zrzeczenie się króla czeskiego zwierzchnictwa nad Mazowszem.

Polityka wschodnia

Kazimierz wkrótce zainteresował się ekspansją na wschód. Oto w 1340 roku zmarł książę Rusi Halicko – Włodzimierskiej, który przepisał spadek Kazimierzowi. Kazimierz w związku z tym wyruszył na Ruś. Wybuchła jednak wojna z Tatarami, którzy uważali Ruś swym terytorium sukcesyjnym. Na pomoc Kazimierzowi przyszli wówczas Węgrzy – wojna trwała do roku 1366 – Ruś Halicka i część Włodzimierskiej przypadły Polsce.

Postępy na zachodzie

Ostatnie lata panowania Kazimierza oznaczone były ekspansją na zachód. Ziemie santockie i Drezdenko udało mu się zhołdować, ponadto przyłączył Czplinek, Drahim i Wałcz. Kluczem okazało się być wtedy przymierze z książętami pomorskimi, jakie zawarł za sprawą małżeństwa jego córki Elżbiety z jednym z tamtejszych książąt.

Problem sukcesji

Kazimierz nie miał męskiego potomka, co okazało się z biegiem lat kwestią niezwykle palącą. W związku z tym zapisał tron węgierskiemu następcy tronu, mianowicie Ludwikowi Andegaweńskiemu. Nawet czwarta żona Kazimierza, czyli Jadwiga, niezwykle płodna, bo dała mu cztery córki, nie dała natomiast syna, co Kazimierz rozwiązywał utrwalając sukcesyjny sojusz z Węgrami – wówczas to Ludwik Andegaweński złożył szlachcie polskiej stosowne przyrzeczenia, iż w momencie objęcia tronu polskiego nada rycerstwu przywileje. Tymczasem Kazimierz usynowił jednego z wnuków po pierwszej żonie, nadając mu ziemie. Jednak po jego śmierci sąd anulował testament wraz z prawami wnuka do korony, podtrzymując w mocy prawa Ludwika Andegaweńskiego. Kazimierz Wielki zmarł w 1370 roku.

Fundament mocarstwowości

Kazimierz Wielki całym swym panowaniem wyrażał chęć unifikacji i wzmocnienia państwa. Poprzez rozwój osadnictwa czy też zagospodarowywanie majątków Kościoła i możnych, wpływał na rozwój i gospodarczą harmonię, a przy tym wyrównywanie szans miast, bowiem poza nowymi lokacjami udzielał zwolnień celnych. Trzeba przy tym pamiętać, że przez ówczesną Polskę prowadziły intratne szlaki handlowe, wobec czego Kazimierz rozwiązywał również problemy prawne wprowadzając korzystne zmiany, zarówno statutowe, jak i w dziedzinie kodyfikacji prawa ziemskiego. Kazimierz wybudował za swego panowania kilkadziesiąt zamków, był też fundatorem wielu kościołów i popierał fortyfikacje obronne miast. Przy czym chyba najistotniejszy jest fakt, że Kazimierz dwukrotnie powiększył terytorium kraju. Swego rodzaju ukoronowaniem statusu Polski było utworzenie przez niego uniwersytetu w Krakowie w roku 1364. Można pokusić się o stwierdzenie, że to właśnie jego rządy zapoczątkowały przyszłą mocarstwowość Polski.

Ciekawostki o Kazimierzu Wielkim

  • Swoją jedną z żon – królową Anne, Kazimierz Wielki zdradzał przy całej jej świadomości tych faktów. Pomocna okazywała się biżuteria oraz słowa o miłości, przy pomocy których związek trwał a królowa mogła przełknąć zdrady, wracając za każdym razem do relacji król – królowa.
  • Uwięził w wieży a następnie przegnał drugą żonę Adelajdę Heską.
  • Wszedł w nielegalny ślub z czeską mieszczką i, jak się okazało, agentką wrogiego mocarstwa, Krystyną Rokiczanką.
  • Ciążyła na Kazimierzu Wielkim wielokrotna bigamia, o którą toczyły się długie i burzliwe procesy przed sądami papieskimi.
  • Jan Długosz zarzucał Kazimierzowi Wielkiemu rozpustne i rozpasane życie.
  • Zmarł na skutek rany odniesionej na polowaniu.

Cytaty Kazimierza Wielkiego

„Pragnąc gorąco jako obowiązani jesteśmy, aby rzecz każda pożyteczna i wszelkie powodzenie rodzaju ludzkiego wzmagało się, w przekonaniu, że się to duchownym i poddanym naszego państwa przyda, w mieście naszym Krakowie postanowiliśmy miejsce wyznaczyć, gdzie by studium powszechne we wszelkiej nauce dozwolonej się rozwijało.”

Źródła

  • „Poczet królów i książąt polskich Jana Matejki”. J. Wyrozumski, Wrocław 1986
  • „300 postaci które zmieniły historię Polski i świata”. Videograf II, Chorzów 2008
  • „Historia I średniowiecze”. H. Manikowska, J. Tazbirowa, Warszawa 1996

Jak oceniasz ten artykuł?

Kliknij na gwiazdki i oceń. Twoja opinia jest dla nas ważna.

Średnia głosów to 5 / 5. Oddanych głosów: 1

Brak oddanych głosów. Bądź pierwszym, który oceni artykuł!

Przykro nam, że tak oceniłeś ten artykuł.

Pomóż nam usprawnić ten artykuł. Doceniamy konstruktywną krytykę.

W jaki sposób możemy poprawić ten artykuł?

Ciekawe artykuły