Janusz Korczak

Janusz Korczak, czyli Henryk Goldszmit (1878 – 1942) był lekarzem polsko – żydowskim, pedagogiem, pisarzem, publicystą i działaczem społecznym.


Krótki życiorys Janusza Korczaka

Urodził się w 1878 roku w Warszawie. Pochodził ze spolonizowanej żydowskiej rodziny Goldszmitów. Uczęszczał do Gimnazjum Pruskiego. Jako korepetytor zaczął działać bardzo wcześnie, mając osiemnaście lat, a ze względu na trudne warunki bytowe. Debiut pisarski odnotował w 1896 roku, a była nim publikacja w tygodniku satyrycznym humoreski pt. „Węzeł gordyjski”. Ukończył później studia medyczne, zostając lekarzem. W 1912 roku zrezygnował z pracy w szpitalu na rzecz pełnienia funkcji dyrektora w żydowskim Domu Sierot – miał tam okazję analizować rozwój psychofizyczny u dzieci. Pod Kijowem natomiast objął stanowisko lekarza pediatry w przytułku dla dzieci. Cieszył się niezwykła sympatią swych wychowanków, szybko został autorytetem w pedagogice dziecięcej. Stawiał na zaufanie i szacunek do dzieci, jak również wyrozumiałość podyktowaną dobrem dzieci. W latach 1919-1920 w Łodzi oraz na Kamionku pełnił służbę jako lekarz w Wojsku Polskim. W ostatnich miesiącach swojego życia (czasy II wojny światowej) prowadził zapiski pamiętnikarskie – dokumentację z obozu zagłady w Treblince, do którego został zesłany wraz ze swoimi podopiecznymi oraz współpracownikami z Domu Sierot. Tam też zginął w 1942 roku.

Biografia rozszerzona Janusza Korczaka

Dobre metody

Janusz Korczak jest pseudonimem literackim. Jego prawdzie imię i nazwisko brzmiało Henryk Goldszmit. Był warszawskim lekarzem, który zasłynął ze swej pracy charytatywnej i pedagogicznej. Ukończył medycynę otrzymując w 1905 roku dyplom lekarza. Należał do tych wielkich, którzy założyli Dom Sierot dla żydowskich warszawskich dzieci oraz sierociniec dla dzieci polskich. Uważany jest po dziś dzień za nowatora w podejściu do wychowania dzieci, które cechowało zaufanie i szacunek. Miał na tyle dobre podejście, że zaskarbił sobie sympatię wielu dzieci oraz dorosłych. Kładł nacisk na myślenie samodzielne dzieci i młodzieży. Dążył do zrównania praw dzieci i dorosłych, dokładał starań, aby wolność, dobro i piękno stały się udziałem jak największej ilości wychowanków.

Jak kochać dziecko

Janusz Korczak wykładał swe metody wychowawcze w Instytucie Pedagogiki Specjalnej i w ramach Wolnej Wszechnicy Polskiej. Udało mu się również ogłosić drukiem jego pisma pedagogiczne. Jedno z nich zatytułował „Jak kochać dziecko. Dziecko w rodzinie”, z zastrzeżeniem, iż to co stworzył wolne jest od gotowych recept wychowawczych, istotą natomiast jest właściwa obserwacja dzieci, by móc właściwie reagować na sprawy dzieci, co ma moc rozwiązywania problemów. Jedna z jego książek zawiera takie oto zdanie: „Musimy się wspinać do ich uczuć. Wspinać, wyciągać, na palcach stawać, sięgać, żeby nie urazić”.

Działalność literacka i nie tylko

Na rok 1896 datowane są jego humoreski i artykuły, zawierające tematy z obszaru społeczno – obyczajowego i spraw wychowawczych. Pod pseudonimem wystąpił pierwszy raz w 1898 roku. Wygrał wówczas konkurs literacki, w którym jego dramat „Którędy?” został wyróżniony. Natomiast jego „Dzieci ulicy” to rok 1901, w której to książce opisał trudne życie dzieci w dzielnicach Warszawy wyjątkowo zaniedbanych. Korczak przedstawiał środowisko bardzo wiernie, łącznie z opisami miejsc. Następne lata przyniosły publikacje satyryczne zatytułowane „Koszałki Opałki”, również powieść „Dziecko salonu”, czy też zbiór opowiadań „Bobo”, istotnych z tego względu, iż są to pozycje o dzieciach, lecz traktujące sprawy na tyle poważnie, aby być dedykowanymi dla dorosłego odbiorcy. Najbardziej znane jego opowieści dla dzieci to „Mośki, Joski, i Srule i Józki, Jaśki i Franki” z roku 1911, czy też jego powieść „Król Maciuś Pierwszy” – w tej pozycji literackiej odnajdujemy wspaniałe przedstawienie dziejów króla ambitnego, który chce stworzyć własny kraj, niejako enklawę szczęśliwości dziecięcej, wprowadzając w tym celu szereg niezbędnych reform – z rządami właśnie samych dzieci.

Korczak jako twórca szkoły wychowania

Napisał wiele książek dla dzieci. Wśród pozycji interesujących nie sposób nie wymienić na przykład dzieł takich jak pt. „Kajtuś Czarodziej”, „Król Maciuś I”, „Kiedy znów będę mały”, „Bankructwo Małego Dżeka”, oraz dzieła pedagogiczne spośród których zasłynęła pozycja pt. „Jak kochać dziecko”, czy też „Prawo dziecka do szacunku”. W latach 1926-1930 ukazywała się szerzej gazetka „Mały Przegląd” redagowana właśnie przez Korczaka , pismo dedykowane specjalnie dla dzieci. Gościł też w radio w połowie lat trzydziestych. Mając wybór, zdecydował się zginąć towarzyszyć podopiecznym w podróży do obozu zagłady w Treblince w 1942 roku, gdzie zginął.

Ciekawostki o Januszu Korczaku

  • Korczak nie wiedział dokładnie w którym roku się urodził. Wiedział, że w 1978 albo w 1979.
  • Nazywał się pierwotnie Hersz Goldszmit. Było to zgodne z żydowską tradycją, nakazującą żeby chłopiec otrzymał imię po dziadku. W przypadku jednak Korczaka, imię okazało się symboliczne, bowiem jego dziadek działał również jako lekarz.
  • Na skutek zwykłej literówki, jego pseudonim artystyczny w pierwszych twórczych latach brzmiał Janasz Korczak.
  • Publikował w czasopiśmie humorystycznym „Kolce”.
  • Przeżył okres burzliwej przyjaźni z Ludwikiem Stanisławem Licińskim, poetą i pisarzem, dzięki któremu zwiedzał życie marginesu społecznego ówczesnej Warszawy, niejednokrotnie biorąc udział w libacjach.
  • Korczak przekonany był, że dzieci potrzebują w swoim życiu kontaktu z Bogiem, a szczególnie te skrzywdzone przez los.
  • Redagowany przez Korczaka „Mały Przegląd” stał się forum, na którym dzieci formułowały swoje dziecięce problemy i bolączki, które okazały się tak naprawdę problemami świata. Na przestrzeni pierwszych 10 lat działania do redakcji przychodziło średnio 4000 listów rocznie – było około 3 tysięcy stałych korespondentów. Do reporterów i korespondentów gazety należeli, m.in. przyszły wybitny pisarz Józef Hen czy filozof Zygmunt Bauman.

Cytaty Janusza Korczaka

„Wszystko, co osiągnięte tresurą, naciskiem, przemocą, jest nietrwałe, niepewne, zawodne.”

„Zawarłem z życiem umowę: nie będziemy sobie przeszkadzać wzajemnie.”

„Wesz nie człowiek, wszystkiej krwi nie wypije.”

Źródła

  • https://pl.wikipedia.org/wiki/Janusz_Korczak
  • https://biografia24.pl/janusz-korczak/
  • http://culture.pl/pl/artykul/12-rzeczy-o-korczaku-ktore-warto-wiedziec

Jak oceniasz ten artykuł?

Kliknij na gwiazdki i oceń. Twoja opinia jest dla nas ważna.

Średnia głosów to 0 / 5. Oddanych głosów: 0

Brak oddanych głosów. Bądź pierwszym, który oceni artykuł!

Przykro nam, że tak oceniłeś ten artykuł.

Pomóż nam usprawnić ten artykuł. Doceniamy konstruktywną krytykę.

W jaki sposób możemy poprawić ten artykuł?

Ciekawe artykuły