Andrzej Wajda

Andrzej Wajda przyszedł na świat 6 marca 1926 roku w Suwałkach. Zmarł 9 października 2016 roku w Warszawie. Był polskim reżyserem filmowym i teatralnym, senatorem w latach 1989 – 1991. Był laureatem Oscara i kawalerem Orderu Orła Białego.


Krótki życiorys Andrzeja Wajdy

Andrzej Wajda urodził się 6 marca 1926 r. w Suwałkach. Był reżyserem filmowym i teatralnym, scenarzystą i scenografem. Czas II wojny światowej spędzał w Radomiu, gdzie uczył się na tajnych kompletach, pracując w charakterze magazyniera, tragarza, ślusarza, imał się też bednarstwa i kreślarstwa. Później studiował malarstwo, miejscem była Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie, następnie podjął się studiów nad reżyserią w Szkole Filmowej w Łodzi. Pierwszy samodzielny film Andrzeja Wajdy to „Pokolenie”, nakręcony w 1954. Dwa lata później pojawił się „Kanał”, a w roku 1958 jego niezapomniany „Popiół i diament”, odznaczony licznymi nagrodami polskimi i zagranicznymi, m.in. Nagrodą Międzynarodowej Federacji Krytyki Filmowej. Andrzej Wajda był czołowym przedstawicielem polskiej szkoły filmowej. W latach 1972 – 1983 Wajda był kierownikiem założonego przez siebie Zespołu Filmowego „X”. W latach 1978 – 1983 był prezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Zajmował również stanowisko dyrektora artystycznego warszawskiego Teatru Powszechnego. W roku 2000 otrzymał Oscara za całokształt twórczości. Był w latach 1989 – 1991 senatorem I kadencji. Najsławniejsze filmy tego reżysera to: „Popiół i diament”, „Kanał”, „Popioły”, „Wesele”, „Człowiek z marmuru”, „Kronika wypadków miłosnych”, „Panna Nikt”, „Katyń”.

Biografia rozszerzona Andrzeja Wajdy

„Piątka z ulicy Barskiej”

Przyszedł na świat w Suwałkach 06.03.1926 roku. Jego ojciec był zawodowym oficerem. Lata II wojny światowej Andrzej Wajda przeżył w Radomiu, uczestnicząc w tajnym nauczaniu, również pracując fizycznie jako tragarz, magazynier i robotnik. Rok 1942 oznaczał dla niego wstąpienie do Armii Krajowej. Zaraz po wojnie podjął studia na ASP w Krakowie. Nie to jednak było celem, ponieważ w roku 1949 podjął naukę na wydziale reżyserskim łódzkiej szkoły filmowej. Zaczął tam edukację od razu na poziomie drugiego roku, natomiast praktyki doczekał wkrótce u boku A. Forda, który kręcił wówczas film pt. Piątka z ulicy Barskiej”.

Andrzej Wajda był wybitnym i popularnym polskim reżyserem. Jako współtwórcy polskiej szkoły filmowej jemu to właśnie zawdzięczało swoją karierę i sukcesy wielu wybitnych. Andrzej Wajda był absolwentem malarstwa na ASP w Krakowie, a następnie reżyserii w łódzkiej szkole. Osobą, u boku której Wajda wzrastał artystycznie w zakresie reżyserii był Aleksander Ford. W ten sposób był obecny aktywnie podczas gdy Ford realizował swój film „Piątka z ulicy Barskiej”. Wajda był reżyserem niezwykle utytułowanym, jako najbardziej wszechstronny i płodny. Jego twórczość odznacza się psychologizmem i historyzmem, ale i zaangażowaniem politycznym, obok którego można z łatwością zaobserwować jego zdolności w adaptowaniu dzieł literackich na potrzeby kina. Był zatem człowiekiem wybitnych zasług w rozwoju polskiej kinematografii, za co został odznaczony wieloma prestiżowymi nagrodami, na przykład w jego ręce trafił order Legii Honorowej, lecz również doktoraty honoris causa kilku uniwersytetów.

Oscar doktora honoris causa

Kierował Zespołem Filmowym ”X” w latach 1972 – 1983, prezesował także Stowarzyszeniu Filmowców Polskich (od 1978 do 1983). Andrzej Wajda podjął też wysiłki polityczne w nowej rzeczywistości po roku 1989, kiedy to zasiadał w ławie senatorskiej (1989 – 1991). Reżyser był członkiem francuskiej Akademii Sztuk Pięknych oraz Europejskiej Akademii Filmowej. Nie tylko jednak film stanowił centrum jego uwagi, bowiem nie inaczej było z reżyserią teatralną. Sztuki w jego reżyserii pojawiały się dotąd m.in. na deskach krakowskiego Teatru Starego i warszawskiego Teatru Powszechnego. Jego gwiazda została odsłonięta w łódzkiej Alei Gwiazd w roku 1998. Andrzej Wajda był pierwszym i jedynym w historii polskiej kinematografii zdobywcą Oscara wręczonego mu w nagrodę za całokształt twórczości w roku 2000. Wówczas to również został artystą uhonorowanym doktoratem honoris causa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

„Wszystko na sprzedaż”

Jakkolwiek nic w trakcie nauki nie zapowiadało przyszłych sukcesów, to takie nadeszły całkiem szybko, bo w latach 1954 – 1958, kiedy to pojawiły się jego filmy, tak doniosłe jak „Popiół i diament”, „Kanał” i „Pokolenie”. Kolejna dekada twórczości Wajdy ściśle reżyserskiej oznaczona została takimi dziełami jak „Popioły” i „Lotna”, ale i przedstawieniami teatralnymi, w których można było dostrzec zaangażowanie Wajdy w sprawy bieżące i losy ludzi. W tym czasie ogromne wrażenie i wstrząs miały miejsce u Wajdy pod wpływem tragicznej śmierci Zbyszka Cybulskiego, w wyniku czego pojawił się scenariusz, a następnie film „Wszystko na sprzedaż”.

Złota Palma

Między końcem dekady lat sześćdziesiątych a początkiem osiemdziesiątych miało miejsce wiele sukcesów reżysera. Dzięki dorobkowi mógł założyć Zespół Filmowy ”X”, przy pomocy którego powstały teatralne spektakle, lecz przede wszystkim filmy. Był to czas jego „Krajobrazu po bitwie”, „Wesela” i „Ziemi obiecanej”, czyli wybitne adaptacje motywów i dzieł dostarczanych przez literaturę polską. Było tam sporo z rozważań egzystencjalnych, które odnajdujemy na przykład w „Brzezinie” i w filmie „Panna z Wilka” – otworzył więc tym samym początek Kina Moralnego Niepokoju w kinematografii polskiej. Wspaniałym ukoronowaniem twórczości było dla Andrzeja Wajdy wręczenie mu Złotej Palmy na festiwalu w Cannes, a to w podzięce za „Człowieka z żelaza”. Był to poniekąd w swej wymowie ukłon w kierunku powstania ”Solidarności” – Wajda otrzymując nagrodę zwrócił zresztą na to uwagę.

Kawaler Orderu Orła Białego

Tymczasem Wajda nie spuszczał z tonu, wciąż przejawiając swe artystyczne moce. Krytycy i jurorzy byli pod wrażeniem, jednak krajowa publiczność zdawała się być pochłonięta innymi sprawami. Nadszedł bowiem rok 1989, w którym to sam Wajda zaangażował się politycznie zostając senatorem. Rok 1994 jest w biografii reżysera szczególny pod względem znaczenia wręczonej mu wtedy Nagrody Kyoto. Dzięki temu uruchomił Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” w Krakowie. Wreszcie nadszedł rok 2000 – Andrzej Wajda otrzymał Oscara. Był też kawalerem Orderu Orła Białego. Zmarł w Warszawie 9 października 2016 roku.

Ciekawostki o Andrzeju Wajdzie

  • Był trzykrotnie żonaty. Dopiero przekroczywszy czterdziestkę odnalazł stabilizację w życiu osobistym.
  • Miał zamiar nakręcić „Krzyżaków”, nie otrzymał jednak wymaganej zgody na realizacje. Zamiast niego, „Krzyżaków” nakręcił Aleksander Ford.
  • Był współzałożycielem słynnej medialnej spółki Agora, tej samej, która wydaje „Gazete Wyborczą”.
  • Był autorem sześciu pozycji wydawniczych.
  • W 1989 roku pełnił funkcje zasiadającego w jury 16. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Moskwie (ówczesne ZSRR).
  • W Warszawie dziś działa Szkoła Wajdy, w której adepci uczeni są reżyserii filmowej.
  • W latach: 1981 – 1989 był członkiem komitetu doradczego „Solidarności” przy Lechu Wałęsie.
  • W 2000 roku był jednym z członków jury obradującego podczas 50. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Berlinie (Niemcy).
  • Zdobył przeszło dziesięć doktoratów honoris causa.
  • Był w związku z Beatą Tyszkiewicz.
  • Zdobył ponad dziesięć orderów zagranicznych.
  • Zdobył cztery ordery krajowe i siedmioma nagrodami i odznaczeniami.

Cytaty Andrzeja Wajdy

„Będę mówił po polsku, bo chcę powiedzieć to, co myślę, a myślę zawsze po polsku.”

„Inaczej opowiada się o polityce, o historii, a inaczej o teraźniejszości, o rzeczywistości. Młodzi reżyserzy chcieliby opowiadać o sobie, o normalnym życiu, ale na to trzeba czasu.”

„Nie ma zbyt wiele postaci kobiecych w polskiej literaturze, która biegnie za czymś innym, więc wszystko, w czym pojawiają się interesujące kobiety, należy pilnie obserwować.”

Źródła

  • Zdjęcie
    • Piotr Drabik
  • Treść
    • https://pl.wikipedia.org/wiki/Andrzej_Wajda
    • https://biografia24.pl/andrzej-wajda/
    • http://www.filmweb.pl/person/Andrzej.Wajda/biography

Jak oceniasz ten artykuł?

Kliknij na gwiazdki i oceń. Twoja opinia jest dla nas ważna.

Średnia głosów to 1 / 5. Oddanych głosów: 1

Brak oddanych głosów. Bądź pierwszym, który oceni artykuł!

Przykro nam, że tak oceniłeś ten artykuł.

Pomóż nam usprawnić ten artykuł. Doceniamy konstruktywną krytykę.

W jaki sposób możemy poprawić ten artykuł?

Ciekawe artykuły